LUchtvaart Nationaal Antwerpen Kempen
LUNAK
CRASH HALIFAX MZ575 GEEL 13/05/1944
Onze Erfgoedgilde was op 27 september 2014 aanwezig bij de onthulling van enkele monumenten in Geel. Ik kon er toen niet aanwezig zijn omwille van andere verplichtingen. Aangezien de crash van de Halifax MZ575 rechtstreeks gerelateerd is aan enkele leden van onze vereniging werd het hoog tijd dat ik het monument eens zou gaan bezoeken.
Dank zij de families Maes en Vanhove kreeg ik het relaas van de crash zoals Frans Maes, de broer van ons Erfgoedgilde-lid Hilde Maes, het als toenmalige knaap van negen jaar zich momenteel nog steeds levendig herinnert.
Wij laten Frans aan het woord :
“ Op 10 mei 1940 brak de tweede wereldoorlog uit.
In 1941 verhuisden onze ouders, met vier jonge kinderen, waarvan de oudste 11 jaar was, naar hun nieuwe hoeve in Hadschot nr.66, nu Domeinstraat 4. Het waren moeilijke jaren voor het jonge gezin, dat met de schuld op het nieuwe huis en op de onvruchtbare heidegrond, het moest zien te redden. De Duitse bezetter eiste een deel van de opbrengsten van de grond, zoals aardappelen, granen, melk en zelfs vlees, dat diende geleverd te worden. Was de opbrengst minder als door de politie vooraf was geschat, dan diende men in de plaats geld te geven.
Een paar weken voor de bewuste nacht was er 's nachts reeds een brandend vliegtuig neergestort enkele kilometer verderop. Maar in de heldere nacht van 13 mei, terwijl heel het gezin sliep, hadden enkele buren het verraderlijke geluid van het brandend vliegtuig gehoord. Het draaide rondjes in de lucht voor het aan zijn duikvlucht begon.
Door de slag van de tonnen metaal in de grond, was iedereen op slag verdwaasd wakker. Wat was er gebeurd?
Vader liep onmiddellijk naar buiten, maar moeder en wij stonden verstijft van schrik te wenen in een donker huis. Moeder maande ons aan om weesgegroetjes te bidden om onze aandacht wat af te leiden...
Ik herinner mij nog goed dat ik dacht dat de wereld aan het vergaan was, want wij zagen vlammen en vuur op en neer gaan, terwijl er ook ontploffingen en schoten te horen waren. Echte doodsangst hadden wij en maar weesgegroetjes bidden zo hard en zoveel we konden.
We hoorden buiten ook mensen roepen! Dus de wereld was echt aan het vergaan, zoals ons dat in de school was verteld, wanneer de mensen niet braaf zouden zijn. En dat was nu het gevolg... We waren als kind echt in grote paniek! Hoelang die angsttoestand heeft geduurd weet ik niet meer...
Toen plots vader binnenkwam en vertelde dat er op een 50tal meter van ons huis een brandend vliegtuig was neergestort. Er kon toen eindelijk wat licht worden gemaakt, zodat de rust toch wat terugkeerde.
Tijdens de nacht was er veel lawaai, getier en geloop van mensen voor en achter het huis. Vooral de angst voor dat ongekend onheil staat nog diep in ons geheugen gegrift.
Bij het opkomen van de zon werd de omvang van de ravage pas duidelijk. Het was onwaarschijnlijk wreed wat we daar zagen. De romp en de vleugels van wat er van het vliegtuig overbleef, lagen nog na te branden en te smeulen. Alle stukken en brokken lagen verspreid over een grote oppervlakte. Het vliegtuig had zich schuin naar beneden in de grond geboord, en was dan afgebroken.
Het gruwelijkste was, dat er tussen de stukken metaal ook menselijke resten te zien waren; een arm, een hand, een buik, een been...geen hoofd. Wanneer dagen later de kraaien boven het graanveld wild te keer gingen, werden daar meestal nog menselijke resten gevonden.
De menselijke resten werden verzameld in houten kisten en ter plaatse begraven, om ze na de bevrijding weer op te graven en elders te bergen. Nu rusten ze op Schoonselhof.
Duitse soldaten waren gedurende de eerste weken na de crash ter plaatse, om het vliegtuig te bewaken en te zoeken naar alles wat van de vijand voor hen bruikbaar kon zijn. Nadien werden ze afgelost door politiemensen. Alle grote en belangrijke stukken werden afgevoerd in vrachtwagens. De vier motoren van het vliegtuig zaten omzeggens volledig in de grond en dienden er met takels te worden uitgetrokken.
Voor de Duitsers moest moeder de tafel dekken en eten klaarmaken. Ik zie ze nog aan tafel zitten met hun bajonetten en lederen riemen.
Soms gingen ze tijdens het eten even buiten kijken of er niemand in de omgeving van het vliegtuig was. En er werd geschoten wanneer er iemand te dicht bij het wrak kwam. Soms kwam er een Duitse officier op inspectie met een jeep. Toen de Duitsers waren vertrokken en alles opgeruimd was, kon de rust rond het huis wederkeren.
In de periode mei-juni '44 was er veel militair vliegverkeer. Ik herinner mij grote drommen vliegtuigen die richting Duitsland vlogen...
Het was de tijd voor en na de landing op Normandië op 6 juni, met bombardementen op Duitsland.
Gedaan oorlog, gedaan opeisingen en bezettingsmacht !
Bevrijdingsoptochten en feesten volgden later !”.
Handley Page Halifax :
De Handley Page Halifax was een bommenwerper aangedreven door vier Rolls-Royce Merlin motoren van 1640 pk. Het toestel vloog voor het eerst in oktober 1939 en werd het jaar daarop in productie genomen. De Royal Air Force, meerbepaald Bomber Command, nam de Halifax in maart 1941 in actieve dienst.
Het vliegtuig had een spanwijdte van ongeveer 32 meter en was 22 meter lang. De maximum snelheid van deze viermotorige zware bommenwerper bedroeg om en bij de 450 km/uur en het kon tot op een hoogte van 7300 meter vliegen, afhankelijk van het gewicht van de bomlading. Met een lading van 2600 kg aan bommen had de Halifax een reikwijdte van om en bij de 3000 km, met een maximale lading van bijna 6000 kg aan bommenlast werd dit gereduceerd tot 1600 km.
Door het gebrek aan Merlin motoren werden begin 1944 enkele honderden Halifax’es uitgerust met krachtigere Bristol Hercules luchtgekoelde krachtbronnen.
Er werden meer dan 6000 Halifax-bommenwerpers gebouwd, de productie eindigde in 1946.
MZ575 :
De Handley Page Halifax III MZ575 van het 76 ste Squadron met rompcode MP-W maakte deel uit van een groep van 111 vliegtuigen die tot doel hadden het station van Hasselt te bombarderen. Het toestel vertrok op vrijdagavond 12 mei 1944 omstreeks 22.25 uur vanop de RAF basis Holme-on-Spalding in Yorkshire (GB) richting België.
De missie stond onder leiding van Squadron Leader Nathaniel Shove welke als co-piloot en navigator fungeerde tijdens deze opdracht.
De bemanning bestond uit :
Flight-Officer Jack Newcombe - piloot
Squadron-Leader Nathaniel Shove - 2de piloot en navigator
Flight-Officer Alan Crouch - boordwerktuigkundige
Flight-Officer Charles Stewart - bommenrichter
Flight-Officer Harold Reeder - radio-operator & boordschutter
Flight-Sergeant Roy Reading - boordschutter
Flight-Officer Christopher Saunderson - boordschutter.
Op zaterdagmorgen 13 mei 1944 tussen 00.20 uur en 00.37 werd de Halifax onder vuur genomen door een Duitse nachtjager. De zwaar gehavende bommenwerper stortte nadien brandend neer op het gehucht Hadschot (nu Domeinstraat) in Geel.
Het is niet duidelijk wie juist de Halifax zou hebben neergeschoten, het gaat mogelijk tussen de Luftwaffe piloten Oberst Josef Nabrich en Oberleutnant Friedrich Tober. Beiden waren actief in het luchtruim in de nacht van 12 op 13 mei 1944. Er valt op te merken dat er die nacht zowel een raid op Leuven als op Hasselt plaatsvond.
Vijf van de zeven bemanningsleden lieten het leven zijnde F/O Jack Newcombe, F/O Alan Crouch, F/O Christopher Saunderson, S/L Nathaniel Shove en F/O Carles Stewart.
F/O Harold Reeder werd krijgsgevangen genomen terwijl F/S Roy Reading kon onderduiken tot aan de bevrijding van de omgeving in september 1944.
De graven van de omgekomen bemanningsleden bevinden zich op de Commonwealth War Graves sectie IVa.E.36-42 op de begraafplaats Schoonselhof te Antwerpen.
Nasleep :
De familie Maes, onder impuls van de heer Frans Maes, waren gemotiveerd om een stuk grond van hun eigendom ter beschikking te stellen om er een monument op te plaatsen als eerbetoon aan- en ter nagedachtenis van de bemanningsleden van de Halifax. Een crew, die zoals zovelen, bij elke missie boven Europa hun leven riskeerden om ons van het juk van de Duitse bezetter te bevrijden.
De families Maes en Vanhove slaagden in hun opzet om een blijvende herinnering aan deze dappere mannen te schenken, wat op 27 september 2014 resulteerde in de officiële onthulling van het monument in de Domeinstraat te Geel.
Bronnen : Familie Maes (Frans & Hilde) - Familie Vanhove (Camille & Dirk) - Wim Govaerts (auteur Nachtspook van Sint-Truiden ea) - Planehunters Recovery Team (Benny Ceulaers) - Hangarflying (Frans Van Humbeek) - Aircrew Remembered - Erfgoedgilde - eigen research.
(Tekst : Frans Maes & Jef Pets - Foto’s : Erfgoedgilde & Jef Pets)
Klik op de respectievelijk foto's voor meer beeldmateriaal.
Onze Erfgoedgilde was op 27 september 2014 aanwezig bij de onthulling van enkele monumenten in Geel. Ik kon er toen niet aanwezig zijn omwille van andere verplichtingen. Aangezien de crash van de Halifax MZ575 rechtstreeks gerelateerd is aan enkele leden van onze vereniging werd het hoog tijd dat ik het monument eens zou gaan bezoeken.
Dank zij de families Maes en Vanhove kreeg ik het relaas van de crash zoals Frans Maes, de broer van ons Erfgoedgilde-lid Hilde Maes, het als toenmalige knaap van negen jaar zich momenteel nog steeds levendig herinnert.
Wij laten Frans aan het woord :
“ Op 10 mei 1940 brak de tweede wereldoorlog uit.
In 1941 verhuisden onze ouders, met vier jonge kinderen, waarvan de oudste 11 jaar was, naar hun nieuwe hoeve in Hadschot nr.66, nu Domeinstraat 4. Het waren moeilijke jaren voor het jonge gezin, dat met de schuld op het nieuwe huis en op de onvruchtbare heidegrond, het moest zien te redden. De Duitse bezetter eiste een deel van de opbrengsten van de grond, zoals aardappelen, granen, melk en zelfs vlees, dat diende geleverd te worden. Was de opbrengst minder als door de politie vooraf was geschat, dan diende men in de plaats geld te geven.
Een paar weken voor de bewuste nacht was er 's nachts reeds een brandend vliegtuig neergestort enkele kilometer verderop. Maar in de heldere nacht van 13 mei, terwijl heel het gezin sliep, hadden enkele buren het verraderlijke geluid van het brandend vliegtuig gehoord. Het draaide rondjes in de lucht voor het aan zijn duikvlucht begon.
Door de slag van de tonnen metaal in de grond, was iedereen op slag verdwaasd wakker. Wat was er gebeurd?
Vader liep onmiddellijk naar buiten, maar moeder en wij stonden verstijft van schrik te wenen in een donker huis. Moeder maande ons aan om weesgegroetjes te bidden om onze aandacht wat af te leiden...
Ik herinner mij nog goed dat ik dacht dat de wereld aan het vergaan was, want wij zagen vlammen en vuur op en neer gaan, terwijl er ook ontploffingen en schoten te horen waren. Echte doodsangst hadden wij en maar weesgegroetjes bidden zo hard en zoveel we konden.
We hoorden buiten ook mensen roepen! Dus de wereld was echt aan het vergaan, zoals ons dat in de school was verteld, wanneer de mensen niet braaf zouden zijn. En dat was nu het gevolg... We waren als kind echt in grote paniek! Hoelang die angsttoestand heeft geduurd weet ik niet meer...
Toen plots vader binnenkwam en vertelde dat er op een 50tal meter van ons huis een brandend vliegtuig was neergestort. Er kon toen eindelijk wat licht worden gemaakt, zodat de rust toch wat terugkeerde.
Tijdens de nacht was er veel lawaai, getier en geloop van mensen voor en achter het huis. Vooral de angst voor dat ongekend onheil staat nog diep in ons geheugen gegrift.
Bij het opkomen van de zon werd de omvang van de ravage pas duidelijk. Het was onwaarschijnlijk wreed wat we daar zagen. De romp en de vleugels van wat er van het vliegtuig overbleef, lagen nog na te branden en te smeulen. Alle stukken en brokken lagen verspreid over een grote oppervlakte. Het vliegtuig had zich schuin naar beneden in de grond geboord, en was dan afgebroken.
Het gruwelijkste was, dat er tussen de stukken metaal ook menselijke resten te zien waren; een arm, een hand, een buik, een been...geen hoofd. Wanneer dagen later de kraaien boven het graanveld wild te keer gingen, werden daar meestal nog menselijke resten gevonden.
De menselijke resten werden verzameld in houten kisten en ter plaatse begraven, om ze na de bevrijding weer op te graven en elders te bergen. Nu rusten ze op Schoonselhof.
Duitse soldaten waren gedurende de eerste weken na de crash ter plaatse, om het vliegtuig te bewaken en te zoeken naar alles wat van de vijand voor hen bruikbaar kon zijn. Nadien werden ze afgelost door politiemensen. Alle grote en belangrijke stukken werden afgevoerd in vrachtwagens. De vier motoren van het vliegtuig zaten omzeggens volledig in de grond en dienden er met takels te worden uitgetrokken.
Voor de Duitsers moest moeder de tafel dekken en eten klaarmaken. Ik zie ze nog aan tafel zitten met hun bajonetten en lederen riemen.
Soms gingen ze tijdens het eten even buiten kijken of er niemand in de omgeving van het vliegtuig was. En er werd geschoten wanneer er iemand te dicht bij het wrak kwam. Soms kwam er een Duitse officier op inspectie met een jeep. Toen de Duitsers waren vertrokken en alles opgeruimd was, kon de rust rond het huis wederkeren.
In de periode mei-juni '44 was er veel militair vliegverkeer. Ik herinner mij grote drommen vliegtuigen die richting Duitsland vlogen...
Het was de tijd voor en na de landing op Normandië op 6 juni, met bombardementen op Duitsland.
Gedaan oorlog, gedaan opeisingen en bezettingsmacht !
Bevrijdingsoptochten en feesten volgden later !”.
Handley Page Halifax :
De Handley Page Halifax was een bommenwerper aangedreven door vier Rolls-Royce Merlin motoren van 1640 pk. Het toestel vloog voor het eerst in oktober 1939 en werd het jaar daarop in productie genomen. De Royal Air Force, meerbepaald Bomber Command, nam de Halifax in maart 1941 in actieve dienst.
Het vliegtuig had een spanwijdte van ongeveer 32 meter en was 22 meter lang. De maximum snelheid van deze viermotorige zware bommenwerper bedroeg om en bij de 450 km/uur en het kon tot op een hoogte van 7300 meter vliegen, afhankelijk van het gewicht van de bomlading. Met een lading van 2600 kg aan bommen had de Halifax een reikwijdte van om en bij de 3000 km, met een maximale lading van bijna 6000 kg aan bommenlast werd dit gereduceerd tot 1600 km.
Door het gebrek aan Merlin motoren werden begin 1944 enkele honderden Halifax’es uitgerust met krachtigere Bristol Hercules luchtgekoelde krachtbronnen.
Er werden meer dan 6000 Halifax-bommenwerpers gebouwd, de productie eindigde in 1946.
MZ575 :
De Handley Page Halifax III MZ575 van het 76 ste Squadron met rompcode MP-W maakte deel uit van een groep van 111 vliegtuigen die tot doel hadden het station van Hasselt te bombarderen. Het toestel vertrok op vrijdagavond 12 mei 1944 omstreeks 22.25 uur vanop de RAF basis Holme-on-Spalding in Yorkshire (GB) richting België.
De missie stond onder leiding van Squadron Leader Nathaniel Shove welke als co-piloot en navigator fungeerde tijdens deze opdracht.
De bemanning bestond uit :
Flight-Officer Jack Newcombe - piloot
Squadron-Leader Nathaniel Shove - 2de piloot en navigator
Flight-Officer Alan Crouch - boordwerktuigkundige
Flight-Officer Charles Stewart - bommenrichter
Flight-Officer Harold Reeder - radio-operator & boordschutter
Flight-Sergeant Roy Reading - boordschutter
Flight-Officer Christopher Saunderson - boordschutter.
Op zaterdagmorgen 13 mei 1944 tussen 00.20 uur en 00.37 werd de Halifax onder vuur genomen door een Duitse nachtjager. De zwaar gehavende bommenwerper stortte nadien brandend neer op het gehucht Hadschot (nu Domeinstraat) in Geel.
Het is niet duidelijk wie juist de Halifax zou hebben neergeschoten, het gaat mogelijk tussen de Luftwaffe piloten Oberst Josef Nabrich en Oberleutnant Friedrich Tober. Beiden waren actief in het luchtruim in de nacht van 12 op 13 mei 1944. Er valt op te merken dat er die nacht zowel een raid op Leuven als op Hasselt plaatsvond.
Vijf van de zeven bemanningsleden lieten het leven zijnde F/O Jack Newcombe, F/O Alan Crouch, F/O Christopher Saunderson, S/L Nathaniel Shove en F/O Carles Stewart.
F/O Harold Reeder werd krijgsgevangen genomen terwijl F/S Roy Reading kon onderduiken tot aan de bevrijding van de omgeving in september 1944.
De graven van de omgekomen bemanningsleden bevinden zich op de Commonwealth War Graves sectie IVa.E.36-42 op de begraafplaats Schoonselhof te Antwerpen.
Nasleep :
De familie Maes, onder impuls van de heer Frans Maes, waren gemotiveerd om een stuk grond van hun eigendom ter beschikking te stellen om er een monument op te plaatsen als eerbetoon aan- en ter nagedachtenis van de bemanningsleden van de Halifax. Een crew, die zoals zovelen, bij elke missie boven Europa hun leven riskeerden om ons van het juk van de Duitse bezetter te bevrijden.
De families Maes en Vanhove slaagden in hun opzet om een blijvende herinnering aan deze dappere mannen te schenken, wat op 27 september 2014 resulteerde in de officiële onthulling van het monument in de Domeinstraat te Geel.
Bronnen : Familie Maes (Frans & Hilde) - Familie Vanhove (Camille & Dirk) - Wim Govaerts (auteur Nachtspook van Sint-Truiden ea) - Planehunters Recovery Team (Benny Ceulaers) - Hangarflying (Frans Van Humbeek) - Aircrew Remembered - Erfgoedgilde - eigen research.
(Tekst : Frans Maes & Jef Pets - Foto’s : Erfgoedgilde & Jef Pets)
Klik op de respectievelijk foto's voor meer beeldmateriaal.
