LUchtvaart Nationaal Antwerpen Kempen
LUNAK
TYPE AANDUIDING PIPER
Nadat we in een eerder artikel de logica in de Cessna-typenummers probeerden te achterhalen doen we nu hetzelfde voor Piper. We gaan ons daarbij beperken tot de periode vanaf het einde van de 2e Wereldoorlog tot het faillissement in 1991. Bij de herstart als New Piper Aircraft werden de eerdere type-aanduidingen slechts gedeeltelijk overgenomen en werd vooral ingezet op typenamen in plaats van cijfer/lettercombinaties.
Nochtans zijn het net die cijfer/lettercombinaties die heel veel over het toestel in kwestie vertellen.
Laten we meteen maar één van de meer ingewikkelde type-aanduidingen ontleden, met als voorbeeld de PA28RT-201T.
PA : Piper Aircraft
PA28 : het basistype, waarvan alle mogelijke varianten vertrekken.
PA28R : het volledige gedeelte cijfers/letters die het scheidingsstreepje voorafgaan hebben betrekking op de cel, de structuur van het vliegtuig. De aanduiding van het basistype (PA gevolgd door 2 cijfers) wordt gevolgd door enkele optionele letters, die op varianten van het basistype duiden voor alles wat direkt verband houdt met de structuur van het toestel. De R staat voor Retractable gear, intrekbaar onderstel dus. Er is geen letter voor een vast onderstel, dus de letter R is optioneel. Hierbij merken we op dat enkele toestellen, meestal van hoger gewicht en motorvermogen, van bij het begin ontworpen werden met een intrekbaar onderstel zonder dat er ooit een variant met vast onderstel gepland werd. In dat geval wordt de letter R niet in de type-aanduiding gebruikt.
PA28RT : in de jaren ‘80 rustte Piper een aantal van haar populaire toestellen uit met een T-staart, met hoog gemonteerde horizontale staartvlakken dus. Omdat dit een variatie op een bestaande configuratie was werd dit in de type-aanduiding weergegeven door het toevoegen van de letter T. Merk op dat deze T-tail op een aantal modellen beschikbaar was die zowel met een vast als een intrekbaar onderstel verkrijgbaar waren, vandaar dat de letter T ofwel alleen ofwel in combinatie met de letter R voorkomt.
PA28RT-201 : De 3 cijfers na het streepje volgend op het basistypenummer/optionele letter(s) is een weergave van het motorvermogen in pk. Aanvankelijk werd dit afgerond naar het hogere 10-tal of 5-tal (bv. 200, 260, 95, 135). Specifiek voor de PA-28 en PA-32 reeks geldt echter een uitzondering. Beide types werden oorspronkelijk gebouwd met een rechte vleugel, maar in de loop van de jaren ‘80 werd overgeschakeld op een vleugel met tapse uiteinden. In plaats van deze belangrijke wijziging aan te geven met een letter volgend op het basistypenummer bedacht men iets originelers : het motorvermogen werd met 1 verhoogd om aan te geven dat het om een toestel met de nieuwe tapse vleugels ging… een (ongelukkige) combinatie tussen celeigenschappen en motorvermogen dus ! Dit verklaart cijfers als 201 of 236 na het scheidingsstreepje in de type-aanduiding.
PA28RT-201T : nog een optionele letter, de T van Turbo.
Naargelang andere modellen gebouwd werden paste Piper consequent andere passende letters toe voor hetzij de cel, hetzij de motor. Enkele voorbeelden :
PA12S : een specifieke aanpassing van de PA12 Super Cruiser om op vlotters te kunnen opereren. We veronderstellen dat de S voor “Seaplane” staat ? We merken trouwens op dat Piper bij de PA12 het motorvermogen niet vermeld in de type-aanduiding, mogelijk omdat het toestel slechts met 1 type motor verkrijgbaar was.
PA18A : van de bekende PA18 Super Cub werd een specifieke versie voor Agricultural gebruik (besproeien van gewassen) afgeleid, wat weerspiegeld wordt in de letter A na het basistypenummer.
PA31P : Pressurized, uitgerust met drukkabine. Er zijn slechts enkele Piper modellen die zonder drukkabine werden ontworpen maar later een variant met drukkabine kregen. In dat geval wordt de letter P in de type-aanduiding opgenomen, toestellen die vanaf het basismodel over een drukcabine beschikken hebben deze letter niet. In dit specifieke voorbeeld gaat het over een variant van de PA31 Navajo (zonder drukcabine) die met drukcabine de PA31P Pressurized Navajo werd.
PA46-310P of PA46-500TP : deze letters hebben betrekking op de motor, namelijk P voor Piston of TP voor TurboProp (respectievelijk met een vermogen van 310 en 500 pk). Piper had van bij het begin van het ontwerp van de PA46 de mogelijkheid voorzien één van beide motortypes in te bouwen en had dit netjes in de type aanduiding voorzien. We merken trouwens op dat de PA46 in al zijn varianten over een intrekbaar onderstel beschikt zonder dat de letter R na het basistypenummer werd toegevoegd - het is uiteraard nooit de bedoeling geweest dit high-performance toestel in een versie met vast onderstel te bouwen waardoor er geen verwarring over celvarianten kan bestaan.
En toch… De PA46 was ontworpen als een toestel met drukcabine, maar er was blijkbaar vraag naar een eenvoudigere variant zonder. Om dit in de type-aanduiding te verwerken bedacht men dan maar een “noodmaatregel” : de PA46 zonder drukcabine werd een PA46R, dus wel met een intrekbaar onderstel (de letter R) maar zonder drukcabine…
PA38-112 : nadat vrijwel alle voorgaande toestellen een afgerond cijfer voor het motorvermogen hadden gekregen (afronding naar het eerste 5- of 10-voud, met de “+1” afwijking voor de PA28 met tapse vleugel) besloot Piper dat men bij de nieuwe PA38 Tomahawk het “echte” vermogen diende weer te geven… 112 dus.
Zoals meestal gebeurt worden vliegtuigen niet enkel geïdentificeerd aan de hand van hun officiële type-aanduiding maar krijgen ze ook een commerciële naam toegewezen. Vanaf de PA24 introduceerde Piper namen die initieel verwezen naar Indianenstammen (Cherokee, Comanche, Navajo, …) en later naar door Indianen gebruikte attributen (Lance, Tomahawk, ...). Dat dergelijke namen blijven hangen is een feit, want ingewijden herkennen zonder aarzelen een Piper Comanche uit een Piper Cherokee zonder daarom te weten dat het in het eerste geval gaat over een PA24 en in het tweede geval over een PA28. Soms breidde Piper de commerciële naam uit met een letter (bv. Comanche B) of een extra naam (bv. Cherokee Cruiser) om onderscheid te maken in de verschillende uitrustingsniveaus en/of verbeteringen tijdens de levensloop van een bepaald model. Dat verschil in naamgeving is dikwijls moeilijk op zicht te achterhalen, net als de verschillen in motorvermogens.
Met uitzondering van de PA46 hebben we geen frappante uitzonderingen op het bovenstaande betoog over de type-aanduidingen kunnen achterhalen, al zullen die ongetwijfeld bestaan. De cijfer/letter combinaties waren heel eenduidig, jammer genoeg kan hetzelfde niet gezegd worden van de commerciële benamingen. Een kort overzichtje van de bekendste types :
PA12 Super Cruiser
PA18 Super Cub
PA20 Pacer
PA22-108 Colt
PA22-150 en 160 Tri-Pacer
PA24 Comanche
PA28-140 Cherokee
PA28-150 en 160 Cherokee Warrior
PA28-151 en 161 Warrior
PA28-161 Cadet
PA28-180 Cherokee
PA28-181 Archer
PA28-235 Cherokee
PA28-236 Dakota
PA28R en PA28RT Cherokee Arrow of Arrow
PA31 Navajo en Navajo Chieftain
PA31P Pressurized Navajo
PA31T Cheyenne
PA32-260 en 300 Cherokee Six
PA32R-300 en PA32RT-300 Lance
PA32-301 en PA32R-301 Saratoga
PA34 Seneca
PA38-112 Tomahawk
Deze lijst is uiteraard verre van volledig. Met een beschrijving van de verschillende Piper types en alle mogelijke sub varianten kan moeiteloos een hele encyclopedie gevuld worden !
(Tekst en foto’s : Guido Van Roy)
Klik op onderstaande foto voor het foto's van de verschillende Piper-types.
Nadat we in een eerder artikel de logica in de Cessna-typenummers probeerden te achterhalen doen we nu hetzelfde voor Piper. We gaan ons daarbij beperken tot de periode vanaf het einde van de 2e Wereldoorlog tot het faillissement in 1991. Bij de herstart als New Piper Aircraft werden de eerdere type-aanduidingen slechts gedeeltelijk overgenomen en werd vooral ingezet op typenamen in plaats van cijfer/lettercombinaties.
Nochtans zijn het net die cijfer/lettercombinaties die heel veel over het toestel in kwestie vertellen.
Laten we meteen maar één van de meer ingewikkelde type-aanduidingen ontleden, met als voorbeeld de PA28RT-201T.
PA : Piper Aircraft
PA28 : het basistype, waarvan alle mogelijke varianten vertrekken.
PA28R : het volledige gedeelte cijfers/letters die het scheidingsstreepje voorafgaan hebben betrekking op de cel, de structuur van het vliegtuig. De aanduiding van het basistype (PA gevolgd door 2 cijfers) wordt gevolgd door enkele optionele letters, die op varianten van het basistype duiden voor alles wat direkt verband houdt met de structuur van het toestel. De R staat voor Retractable gear, intrekbaar onderstel dus. Er is geen letter voor een vast onderstel, dus de letter R is optioneel. Hierbij merken we op dat enkele toestellen, meestal van hoger gewicht en motorvermogen, van bij het begin ontworpen werden met een intrekbaar onderstel zonder dat er ooit een variant met vast onderstel gepland werd. In dat geval wordt de letter R niet in de type-aanduiding gebruikt.
PA28RT : in de jaren ‘80 rustte Piper een aantal van haar populaire toestellen uit met een T-staart, met hoog gemonteerde horizontale staartvlakken dus. Omdat dit een variatie op een bestaande configuratie was werd dit in de type-aanduiding weergegeven door het toevoegen van de letter T. Merk op dat deze T-tail op een aantal modellen beschikbaar was die zowel met een vast als een intrekbaar onderstel verkrijgbaar waren, vandaar dat de letter T ofwel alleen ofwel in combinatie met de letter R voorkomt.
PA28RT-201 : De 3 cijfers na het streepje volgend op het basistypenummer/optionele letter(s) is een weergave van het motorvermogen in pk. Aanvankelijk werd dit afgerond naar het hogere 10-tal of 5-tal (bv. 200, 260, 95, 135). Specifiek voor de PA-28 en PA-32 reeks geldt echter een uitzondering. Beide types werden oorspronkelijk gebouwd met een rechte vleugel, maar in de loop van de jaren ‘80 werd overgeschakeld op een vleugel met tapse uiteinden. In plaats van deze belangrijke wijziging aan te geven met een letter volgend op het basistypenummer bedacht men iets originelers : het motorvermogen werd met 1 verhoogd om aan te geven dat het om een toestel met de nieuwe tapse vleugels ging… een (ongelukkige) combinatie tussen celeigenschappen en motorvermogen dus ! Dit verklaart cijfers als 201 of 236 na het scheidingsstreepje in de type-aanduiding.
PA28RT-201T : nog een optionele letter, de T van Turbo.
Naargelang andere modellen gebouwd werden paste Piper consequent andere passende letters toe voor hetzij de cel, hetzij de motor. Enkele voorbeelden :
PA12S : een specifieke aanpassing van de PA12 Super Cruiser om op vlotters te kunnen opereren. We veronderstellen dat de S voor “Seaplane” staat ? We merken trouwens op dat Piper bij de PA12 het motorvermogen niet vermeld in de type-aanduiding, mogelijk omdat het toestel slechts met 1 type motor verkrijgbaar was.
PA18A : van de bekende PA18 Super Cub werd een specifieke versie voor Agricultural gebruik (besproeien van gewassen) afgeleid, wat weerspiegeld wordt in de letter A na het basistypenummer.
PA31P : Pressurized, uitgerust met drukkabine. Er zijn slechts enkele Piper modellen die zonder drukkabine werden ontworpen maar later een variant met drukkabine kregen. In dat geval wordt de letter P in de type-aanduiding opgenomen, toestellen die vanaf het basismodel over een drukcabine beschikken hebben deze letter niet. In dit specifieke voorbeeld gaat het over een variant van de PA31 Navajo (zonder drukcabine) die met drukcabine de PA31P Pressurized Navajo werd.
PA46-310P of PA46-500TP : deze letters hebben betrekking op de motor, namelijk P voor Piston of TP voor TurboProp (respectievelijk met een vermogen van 310 en 500 pk). Piper had van bij het begin van het ontwerp van de PA46 de mogelijkheid voorzien één van beide motortypes in te bouwen en had dit netjes in de type aanduiding voorzien. We merken trouwens op dat de PA46 in al zijn varianten over een intrekbaar onderstel beschikt zonder dat de letter R na het basistypenummer werd toegevoegd - het is uiteraard nooit de bedoeling geweest dit high-performance toestel in een versie met vast onderstel te bouwen waardoor er geen verwarring over celvarianten kan bestaan.
En toch… De PA46 was ontworpen als een toestel met drukcabine, maar er was blijkbaar vraag naar een eenvoudigere variant zonder. Om dit in de type-aanduiding te verwerken bedacht men dan maar een “noodmaatregel” : de PA46 zonder drukcabine werd een PA46R, dus wel met een intrekbaar onderstel (de letter R) maar zonder drukcabine…
PA38-112 : nadat vrijwel alle voorgaande toestellen een afgerond cijfer voor het motorvermogen hadden gekregen (afronding naar het eerste 5- of 10-voud, met de “+1” afwijking voor de PA28 met tapse vleugel) besloot Piper dat men bij de nieuwe PA38 Tomahawk het “echte” vermogen diende weer te geven… 112 dus.
Zoals meestal gebeurt worden vliegtuigen niet enkel geïdentificeerd aan de hand van hun officiële type-aanduiding maar krijgen ze ook een commerciële naam toegewezen. Vanaf de PA24 introduceerde Piper namen die initieel verwezen naar Indianenstammen (Cherokee, Comanche, Navajo, …) en later naar door Indianen gebruikte attributen (Lance, Tomahawk, ...). Dat dergelijke namen blijven hangen is een feit, want ingewijden herkennen zonder aarzelen een Piper Comanche uit een Piper Cherokee zonder daarom te weten dat het in het eerste geval gaat over een PA24 en in het tweede geval over een PA28. Soms breidde Piper de commerciële naam uit met een letter (bv. Comanche B) of een extra naam (bv. Cherokee Cruiser) om onderscheid te maken in de verschillende uitrustingsniveaus en/of verbeteringen tijdens de levensloop van een bepaald model. Dat verschil in naamgeving is dikwijls moeilijk op zicht te achterhalen, net als de verschillen in motorvermogens.
Met uitzondering van de PA46 hebben we geen frappante uitzonderingen op het bovenstaande betoog over de type-aanduidingen kunnen achterhalen, al zullen die ongetwijfeld bestaan. De cijfer/letter combinaties waren heel eenduidig, jammer genoeg kan hetzelfde niet gezegd worden van de commerciële benamingen. Een kort overzichtje van de bekendste types :
PA12 Super Cruiser
PA18 Super Cub
PA20 Pacer
PA22-108 Colt
PA22-150 en 160 Tri-Pacer
PA24 Comanche
PA28-140 Cherokee
PA28-150 en 160 Cherokee Warrior
PA28-151 en 161 Warrior
PA28-161 Cadet
PA28-180 Cherokee
PA28-181 Archer
PA28-235 Cherokee
PA28-236 Dakota
PA28R en PA28RT Cherokee Arrow of Arrow
PA31 Navajo en Navajo Chieftain
PA31P Pressurized Navajo
PA31T Cheyenne
PA32-260 en 300 Cherokee Six
PA32R-300 en PA32RT-300 Lance
PA32-301 en PA32R-301 Saratoga
PA34 Seneca
PA38-112 Tomahawk
Deze lijst is uiteraard verre van volledig. Met een beschrijving van de verschillende Piper types en alle mogelijke sub varianten kan moeiteloos een hele encyclopedie gevuld worden !
(Tekst en foto’s : Guido Van Roy)
Klik op onderstaande foto voor het foto's van de verschillende Piper-types.
