LUchtvaart Nationaal Antwerpen Kempen
LUNAK
BOEING AIRLINERS DEEL 3
In deel 1 bespraken we de algemene naamgeving van Boeing jet airliners, deel 2 handelde in meer detail over de verschillen in de Boeing modellen 707, 727 en 737. Deel 3 vervolgt met de modellen 747, 757, 767, 777 en 787.
747 Jumbo Jet
747-100 : oorspronkelijke versie. Het bovendek was initieel voorzien van 3 raampjes per kant, later bood Boeing 10 raampjes per kant aan als optie. Een lichtjes performantere versie werd de 747-100B. Een cargo (freighter) versie werd als dusdanig niet gebouwd, maar door Boeing werden wel een aantal toestellen tot cargo omgebouwd (met Side Cargo Door, zonder cabineraampjes). Zij worden geïdentificeerd als 747-100SF (Special Freighter).
747-SR (Short Range) : 747-100 aangepast voor de Japanse markt door het verhogen van de passagierscapaciteit ten koste van het vliegbereik. Werd als snel in productie vervangen door de 747-100B/SR, een short range variant van de 747-100B.
747-100B/SR SUD (Short Range/Streched Upper Deck) : 2 nieuw gebouwde 747-100SR’s, voorzien van het verlengde bovendek van de 747-300.
747 Trijet : ontwerp voor een kortere 747, voorzien van 3 motoren (2 onder de vleugels, 1 in de staart zoals de Boeing 727). Niet gebouwd, maar het idee van een kortere 747 werd wel doorgevoerd in de 747SP.
747SP (Special Performance) : long range variant van de 747, voorzien van een ingekorte romp en hoger kielvlak.
747-200 : verbeterde uitvoering van de 747-100 met krachtigere motoren en een groter vliegbereik. Werd aangeboden in de versies 747-200B (passagiers), 747-200C (Convertible, dus aanpasbaar voor passagiers of vracht. Een Side Cargo Door was optioneel), 747-200M (Combi - oorspronkelijk 747-200BC genoemd. Mogelijkheid tot gemengd vervoer van cargo en passagiers, standaard voorzien van een Side Cargo Door links achteraan in de romp) en 747-200F (Freighter, voorzien van een openklapbare neussectie, zonder cabineraampjes en optioneel met een Side Cargo Door als 747-200F(SCD) ).
Opmerking : de 1e 747-200C voor World Airways was voorzien van de opklapbare neus van de 747-200F en de standaard cabineraampjes van de 747-200B, dit is dus een soort hybride onder de 747’s.
747-200SF (Special Freighter) : door Boeing tot cargo omgebouwde toestellen. Deze toestellen beschikken niet over de opklapbare neus van de 747-200F maar wel over een Side Cargo Door.
747-200M(SUD) : 747 Combi, omgebouwd met het verlengde bovendek van de 747-300 (Stretched Upper Deck).
747-200B(SUD)SF : tot cargo omgebouwde 747-200B passagierstoestellen, die daarenboven van het verlengde bovendek (SUD) werden voorzien. SF staat zoals steeds voor de Special Freighter conversie die door Boeing werd ontwikkeld.
747-300, oorspronkelijk 747 EUD (Extended Upper Deck) genaamd : verdere evolutie van de 747-200, standaard voorzien van een 7.11m verlengd bovendek (definitieve benaming van dit verlengde bovendek : Stretched Upper Deck). De passagiersversie heet gewoon 747-300, de Combi versie wordt 747-300M genoemd.
747-300SR (Short Range) : net als bij de 747-100 ontwikkelde Boeing weer een versie voor de Japanse markt, met een grotere passagierscapaciteit maar kleiner vliegbereik.
747-300SF (Special Freighter) : een cargoversie werd niet op de productielijn gebouwd maar Boeing ontwikkelde wel een conversieprogramma voor de ombouw van passagiersversies naar een cargo uitvoering met Side Cargo Door.
747-400 : verdere ontwikkeling van de 747-300 met als voornaamste externe herkenningspunten een verlengde vleugel en winglets (resulterend in een groter vliegbereik en een gunstiger brandstofverbruik). Onderhuids zitten o.a. modernere motoren en een glass cockpit. In passagiersuitvoering wordt de aanduiding 747-400 behouden, de pure cargoversie wordt de 747-400F (Freighter - beschikt niet over het verlengde bovendek), de Combi wordt 747-400M genoemd. Optioneel konden de passagiers- en cargoversie in een Extended Range versie geleverd worden : 747-400ER (tijdens de ontwerpfase 747-400X genoemd) en 747-400ERF (Extended Range Freighter - beschikt niet over het verlengde bovendek). Tenslotte vermelden we nog de 747-400D (Domestic), een short range versie met verhoogde passagierscapaciteit, standaard geleverd zonder de karakteristiek winglets van de 400-serie).
747 LCF Dreamlifter (Large Cargo Freighter) : door Boeing ontwikkelde conversie van bestaande 747-400’s naar een romp met grotere diameter. Bedoeling was in de eerste plaats rompsecties of andere omvangrijke onderdelen van de 787 te vervoeren van hun respectievelijke productielijnen naar de eindassemblage in Everett, Washington.
747-500 : ontwerpstudie voor een variant met ultralang vliegbereik, voorzien van UDF (Unducted Fan of propfan) motoren, langere romp en een volledig nieuwe vleugel. Niet gebouwd.
747 ASB (Advanced Short Body) : combinatie van 747-400 technologie met de romp van de 747SP. Niet gebouwd bij gebrek aan interesse van de luchtvaartmaatschappijen.
747-500X : ontwerpstudie voor een verlengde 747-400 gecombineerd met aangepaste vleugels van de 777. Niet gebouwd.
747-600X : zoals 747-500X, maar met een verder verlengde romp. Niet gebouwd.
747-700X : 747-600X met een bredere romp. Niet gebouwd.
747X : ontwerpstudie voor een 747-400 met grotere spanwijdte, modernere motoren en een cockpitlayout gebaseerd op de 777. Niet gebouwd.
747X Stretch : ontwerpstudie voor een verlengde 747X. Niet gebouwd.
747-400XQLR (Quiet Long Range) : ontwerpstudie voor een long range versie van de 747-400. Een aangepaste vleugelgeometrie zou tegelijkertijd het brandstofverbruik en het lawaai moeten verminderen. Niet gebouwd, maar een aantal eigenschappen van de ontwerpstudie werden wel toegepast in de 747-8.
747-8 (oorspronkelijk 747 Advanced genaamd) : verlengde versie van de 747, met een op de 787 geïnspireerde cockpit, modernere motoren en een aantal aerodynamische verbeteringen. Beschikbaar in passagiersuitvoering (747-8 Intercontinental of 747-8I) en cargoversie (747-8F, voorzien van een opklapbare neussectie en een Side Cargo Door).
757
7N7 : ontwerpstudie voor een “single aisle airliner”, gebaseerd op een eerder ontwerp van een gemoderniseerde 727 (de 727-300). Naargelang het ontwerp vorderde werden 2 configuraties vastgelegd : de 7N7-100 voor 160 passagiers en de 7N7-200 voor 180 passagiers. Na het ontvangen van orders voor de eerste 40 toestellen werd de 7N7-200 herdoopt in 757-200, de 7N7-100 verdween van het toneel.
757-200 : eerste productieversie van de 757, uitsluitend voor passagiersvervoer.
757-200PF (Package Freighter) : vrachtuitvoering, zonder cabinevensters maar met een cargodeur links vooraan in de romp.
757-200M (Combi) : 757-200 voorzien van de cargodeur van de 757-200PF, bruikbaar voor gecombineerd vervoer van vracht en passagiers.
757-200SF (Special Freighter) : Boeing conversie van een 757-200 naar een pure cargoconfiguratie met cargodeur vooraan en met de meeste cabinevensters verwijderd.
757-200PCF (Precision Conversions Freighter) : door de firma Precision Conversions uitgevoerde ombouw van een 757-200 naar een pure cargoconfiguratie. Gelijkaardig maar niet identiek aan de Boeing conversie.
757-300 : verlengde versie van de 757-200.
767
7X7 : ontwerpstudie voor een “wide body airliner”, werd herdoopt in 767.
767-100 : ontwerp voor een kortere 767 voor 190 passagiers. Niet gebouwd.
767MR/LR : ontwerpstudie voor een 3-motorige uitvoering voor 200 passagiers. Werd kortstondig 777 genoemd maar het ontwerp werd afgevoerd. Geen link met de latere 777.
767-200 : eerste productieversie, iets langer dan de 767-100, geschikt voor 210 passagiers. Een uitvoering met groter vliegbereik is de 767-200ER (Extended Range). Standaard 767-200’s die later werden geconverteerd in een Extended Range configuratie worden geïdentificeerd als 767-200(ER) (let op de haakjes rond de ER).
767-200SF (Special Freighter) : Boeing conversie van een 767-200 in pure cargoconfiguratie.
767-2C : cargoversie van de 767-200, uitgerust met de vleugels van de 767-300. Geen commercieel succes maar de 767-2C vormt de basis voor een militaire tankeruitvoering.
767-300 : verlengde versie van de 767-200. Een uitvoering hiervan met groter vliegbereik werd de 767-300ER (Extended Range).
767-300F (Freighter) : productieversie van een pure cargoversie van de 767-300. Tevens beschikbaar in een uitvoering met groter vliegbereik als 767-300ERF (Extended Range Freighter).
767-300BCF (Boeing Converted Freighter) : door Boeing ontworpen conversieprogramma voor de ombouw van passagiers- naar cargouitvoering.
767-300BDSF (Bedek Special Freighter) : door de Israëlische firma Bedek ontworpen conversieprogramma voor de ombouw van een 767-300 of 767-300ER van passagiers- naar cargouitvoering.
767-X : serie van ontwerpstudies voor het vergroten van de passagierscapaciteit van de 767. Er was een voorstel met een gedeeltelijke 2-deks romp, gebruikmakend van een gedeelte van een 757-romp bovenop een 767-romp. Andere 767-X varianten waren gebaseerd op een verlengde 767 vleugel met een romp van grotere diameter. Evolueerde naar een volledig nieuw ontwerp en werd uiteindelijk de 777.
767-400X : ontwerp voor een verlengde uitvoering van de 767-300. Evolueerde naar de productieversie 767-400ER (Extended Range).
767-400ERX : ontwerpstudie voor gemoderniseerde versie van de 767-400ER. Niet gebouwd.
767-XF : ontwerpstudie voor een variant van de 767-400ER met grotere motoren en een verlengd onderstel (noodzakelijk vanwege de vergrote diameter van de motoren). Voorlopig (?) niet gebouwd.
Opmerking : de 757 en 767 werden oorspronkelijk geleverd zonder winglets. Ondertussen zijn meerdere toestellen voorzien van vrij opvallende retrofit winglets wat doorgaans in de type-aanduiding weerspiegeld wordt door de toevoeging (WL).
777 (Triple Seven)
777-200 : eerste productieversie van de 777 familie. Een uitvoering met groter vliegbereik en hoger maximum gewicht werd aanvankelijk aangekondigd als 777-200IGW (Increased Gross Weight) maar werd herdoopt in 777-200ER (Extended Range).
777-300 : verlengde versie van de 777-200.
777 Classic : generische benaming voor de eerste generatie 777’s : 777-200, 777-200ER en 777-300. De Classic benaming vond ingang van zodra een 2e generatie 777’s op stapel stond.
777-X : 2e generatie van de 777 familie, bestaande uit onderstaande varianten.
777-100X : ontwerpstudie voor een verkorte 777-200, die over een groter vliegbereik zou moeten beschikken. Niet gebouwd.
777-200X : ontwerpstudies voor 2e generatie varianten van de 777-200. Productieversie werd de 777-200LR (Long Range).
777-200LRMF (Mammoth Freighter) : door de firma Mammoth Freighters omgebouwde 777-200LR naar een cargoconfiguratie.
777-300X : ontwerpstudies voor 2e generatie varianten van de 777-300. Productieversie werd de 777-300ER (Extended Range).
777-F00 / 777F : cargoversie (zoals aangegeven door de F voor Freighter). 777F is de commerciële of marketing benaming, terwijl 777-F00 de volledige benaming is waarin de “00” vervangen wordt door het klantnummer (zie deel 1).
777 VIP : Business Jet uitvoering, gebaseerd op de 777-200LR of 777-300ER.
777-300ERSF (Special Freighter) : Boeing conversieprogramma voor de ombouw van de 777-300ER tot een pure cargoconfiguratie.
777-300ERMF (Mammoth Freighter) : door de firma Mammoth Freighters omgebouwde 777-300ER naar een cargoconfiguratie.
777-300ERCF (Converted Freighter) : door Kansas Modification Center (KMC) omgebouwde 777-300ER naar een cargoconfiguratie.
777X : 3e generatie van de 777 familie, met als belangrijkste uiterlijk kenmerk de volledig nieuwe vleugels in composietmateriaal. Geplande varianten zijn de 777-8 en de langere 777-9.
787 (Dreamliner)
7E7 : ontwerpstudie voor een 2 motorige airliner die de 767 zou moeten opvolgen.
787-8 : eerste productieversie, geschikt voor 242 passagiers.
787-9 : verlengde uitvoering voor 296 passagiers.
787-10 : verder verlengde versie voor 336 passagiers.
787-3 : versie voor gebruik op kortere afstanden, hoofdzakelijk voor de Japanse markt. De romp was gebaseerd op de 787-8 maar de vleugels hadden een kleinere spanwijdte. 43 exemplaren besteld (Japan Airlines en ANA) maar niet gebouwd nadat de 2 luchtvaartmaatschappijen hun orders converteerden naar de 787-8.
BBJ 787 (Boeing Business Jet) : business jet uitvoering van de 787-8 en 787-9.
787-F : geplande cargoversie van de 787. (Nog) niet gebouwd.
Opmerking : vanaf de 787 is Boeing gestopt met het klantnummer in de type-aanduiding te verwerken. In plaats van de inmiddels bekende vorm 7x7-RKK (R = bouwreeks, KK = klantnummer) wordt nu met de veel eenvoudigere vorm 787-R (R= bouwreeks) gewerkt. Nieuwe varianten van toestellen die reeds langer in productie waren worden sindsdien trouwens op dezelfde manier benoemd (bv. 747-8, 777-9).
I.v.m. het gebruik van haakjes in de type-aanduiding : hierover bestaat geen eensgezindheid, behalve daar waar het de toevoeging van winglets betreft : (WL). In alle andere gevallen worden soms haakjes gebruikt om de letters van opties of conversies te scheiden van de basisversies, bv. 747-206B(SUD) (de B duidt op de passagiersversie) of 747-412F(SCD) (de F geeft aan dat het hier een Freighter betreft). Soms worden de haakjes weggelaten als geen verwarring mogelijk is, bv. 757-223PCF. Voor de leesbaarheid worden soms spaties tussengevoegd, bv. 767-33A ER 767 serie 300, klantnummer 3A, Extended Range), hoewel in dit geval ook de vorm 767-33A(ER) bruikbaar is.
Hiermee beeindigen we het overzicht van de Boeing jet airliners. Uiteraard is dit overzicht geenszins volledig, zo is er bijvoorbeeld nergens aandacht voor de militaire varianten die ontwikkeld werden op basis van de airliners. Eveneens ontbrekend is de SST (SuperSonic Transport) 2707, die het tot een maquette op ware grootte bracht maar nooit tot het prototypestadium werd ontwikkeld.
Datums, jaartallen, productiecijfers, motortypes en technische gegevens werden bewust niet (of heel beperkt) in dit overzicht opgenomen, dat laten we graag over aan meer gespecialiseerde auteurs.
Tevens ontbrekend in dit overzicht is de Boeing 717. Dit is een bewuste keuze aangezien dit type zijn oorsprong vindt in de DC-9 die aan bod zal komen in een later artikel als we de Douglas Commercials overlopen.
Geraadpleegde bronnen :
- Boeing Aircraft since 1916 (Peter M. Bowers, uitgeverij Putnam)
- Air International
- Airline Markings 1, Boeing 747 (P.R. Smith, Airlife Publishing)
- Airline Markings 10, Boeing 767 (Robbie Shaw, Airlife Publishing)
- Boeing 747 (Jim Lucas, Jane’s)
- The Airliner World Book of the Boeing 747 (Mark Nicholls, Key Books)
- diverse websites, waaronder Wikipedia en Boeing Aircraft
- eigen documentatie
(Tekst & Foto's : Guido Van Roy)
Klik op onderstaande foto voor een fotografisch overzicht van een aantal Boeing airliners van de types 747, 757, 767, 777 en 787.
In deel 1 bespraken we de algemene naamgeving van Boeing jet airliners, deel 2 handelde in meer detail over de verschillen in de Boeing modellen 707, 727 en 737. Deel 3 vervolgt met de modellen 747, 757, 767, 777 en 787.
747 Jumbo Jet
747-100 : oorspronkelijke versie. Het bovendek was initieel voorzien van 3 raampjes per kant, later bood Boeing 10 raampjes per kant aan als optie. Een lichtjes performantere versie werd de 747-100B. Een cargo (freighter) versie werd als dusdanig niet gebouwd, maar door Boeing werden wel een aantal toestellen tot cargo omgebouwd (met Side Cargo Door, zonder cabineraampjes). Zij worden geïdentificeerd als 747-100SF (Special Freighter).
747-SR (Short Range) : 747-100 aangepast voor de Japanse markt door het verhogen van de passagierscapaciteit ten koste van het vliegbereik. Werd als snel in productie vervangen door de 747-100B/SR, een short range variant van de 747-100B.
747-100B/SR SUD (Short Range/Streched Upper Deck) : 2 nieuw gebouwde 747-100SR’s, voorzien van het verlengde bovendek van de 747-300.
747 Trijet : ontwerp voor een kortere 747, voorzien van 3 motoren (2 onder de vleugels, 1 in de staart zoals de Boeing 727). Niet gebouwd, maar het idee van een kortere 747 werd wel doorgevoerd in de 747SP.
747SP (Special Performance) : long range variant van de 747, voorzien van een ingekorte romp en hoger kielvlak.
747-200 : verbeterde uitvoering van de 747-100 met krachtigere motoren en een groter vliegbereik. Werd aangeboden in de versies 747-200B (passagiers), 747-200C (Convertible, dus aanpasbaar voor passagiers of vracht. Een Side Cargo Door was optioneel), 747-200M (Combi - oorspronkelijk 747-200BC genoemd. Mogelijkheid tot gemengd vervoer van cargo en passagiers, standaard voorzien van een Side Cargo Door links achteraan in de romp) en 747-200F (Freighter, voorzien van een openklapbare neussectie, zonder cabineraampjes en optioneel met een Side Cargo Door als 747-200F(SCD) ).
Opmerking : de 1e 747-200C voor World Airways was voorzien van de opklapbare neus van de 747-200F en de standaard cabineraampjes van de 747-200B, dit is dus een soort hybride onder de 747’s.
747-200SF (Special Freighter) : door Boeing tot cargo omgebouwde toestellen. Deze toestellen beschikken niet over de opklapbare neus van de 747-200F maar wel over een Side Cargo Door.
747-200M(SUD) : 747 Combi, omgebouwd met het verlengde bovendek van de 747-300 (Stretched Upper Deck).
747-200B(SUD)SF : tot cargo omgebouwde 747-200B passagierstoestellen, die daarenboven van het verlengde bovendek (SUD) werden voorzien. SF staat zoals steeds voor de Special Freighter conversie die door Boeing werd ontwikkeld.
747-300, oorspronkelijk 747 EUD (Extended Upper Deck) genaamd : verdere evolutie van de 747-200, standaard voorzien van een 7.11m verlengd bovendek (definitieve benaming van dit verlengde bovendek : Stretched Upper Deck). De passagiersversie heet gewoon 747-300, de Combi versie wordt 747-300M genoemd.
747-300SR (Short Range) : net als bij de 747-100 ontwikkelde Boeing weer een versie voor de Japanse markt, met een grotere passagierscapaciteit maar kleiner vliegbereik.
747-300SF (Special Freighter) : een cargoversie werd niet op de productielijn gebouwd maar Boeing ontwikkelde wel een conversieprogramma voor de ombouw van passagiersversies naar een cargo uitvoering met Side Cargo Door.
747-400 : verdere ontwikkeling van de 747-300 met als voornaamste externe herkenningspunten een verlengde vleugel en winglets (resulterend in een groter vliegbereik en een gunstiger brandstofverbruik). Onderhuids zitten o.a. modernere motoren en een glass cockpit. In passagiersuitvoering wordt de aanduiding 747-400 behouden, de pure cargoversie wordt de 747-400F (Freighter - beschikt niet over het verlengde bovendek), de Combi wordt 747-400M genoemd. Optioneel konden de passagiers- en cargoversie in een Extended Range versie geleverd worden : 747-400ER (tijdens de ontwerpfase 747-400X genoemd) en 747-400ERF (Extended Range Freighter - beschikt niet over het verlengde bovendek). Tenslotte vermelden we nog de 747-400D (Domestic), een short range versie met verhoogde passagierscapaciteit, standaard geleverd zonder de karakteristiek winglets van de 400-serie).
747 LCF Dreamlifter (Large Cargo Freighter) : door Boeing ontwikkelde conversie van bestaande 747-400’s naar een romp met grotere diameter. Bedoeling was in de eerste plaats rompsecties of andere omvangrijke onderdelen van de 787 te vervoeren van hun respectievelijke productielijnen naar de eindassemblage in Everett, Washington.
747-500 : ontwerpstudie voor een variant met ultralang vliegbereik, voorzien van UDF (Unducted Fan of propfan) motoren, langere romp en een volledig nieuwe vleugel. Niet gebouwd.
747 ASB (Advanced Short Body) : combinatie van 747-400 technologie met de romp van de 747SP. Niet gebouwd bij gebrek aan interesse van de luchtvaartmaatschappijen.
747-500X : ontwerpstudie voor een verlengde 747-400 gecombineerd met aangepaste vleugels van de 777. Niet gebouwd.
747-600X : zoals 747-500X, maar met een verder verlengde romp. Niet gebouwd.
747-700X : 747-600X met een bredere romp. Niet gebouwd.
747X : ontwerpstudie voor een 747-400 met grotere spanwijdte, modernere motoren en een cockpitlayout gebaseerd op de 777. Niet gebouwd.
747X Stretch : ontwerpstudie voor een verlengde 747X. Niet gebouwd.
747-400XQLR (Quiet Long Range) : ontwerpstudie voor een long range versie van de 747-400. Een aangepaste vleugelgeometrie zou tegelijkertijd het brandstofverbruik en het lawaai moeten verminderen. Niet gebouwd, maar een aantal eigenschappen van de ontwerpstudie werden wel toegepast in de 747-8.
747-8 (oorspronkelijk 747 Advanced genaamd) : verlengde versie van de 747, met een op de 787 geïnspireerde cockpit, modernere motoren en een aantal aerodynamische verbeteringen. Beschikbaar in passagiersuitvoering (747-8 Intercontinental of 747-8I) en cargoversie (747-8F, voorzien van een opklapbare neussectie en een Side Cargo Door).
757
7N7 : ontwerpstudie voor een “single aisle airliner”, gebaseerd op een eerder ontwerp van een gemoderniseerde 727 (de 727-300). Naargelang het ontwerp vorderde werden 2 configuraties vastgelegd : de 7N7-100 voor 160 passagiers en de 7N7-200 voor 180 passagiers. Na het ontvangen van orders voor de eerste 40 toestellen werd de 7N7-200 herdoopt in 757-200, de 7N7-100 verdween van het toneel.
757-200 : eerste productieversie van de 757, uitsluitend voor passagiersvervoer.
757-200PF (Package Freighter) : vrachtuitvoering, zonder cabinevensters maar met een cargodeur links vooraan in de romp.
757-200M (Combi) : 757-200 voorzien van de cargodeur van de 757-200PF, bruikbaar voor gecombineerd vervoer van vracht en passagiers.
757-200SF (Special Freighter) : Boeing conversie van een 757-200 naar een pure cargoconfiguratie met cargodeur vooraan en met de meeste cabinevensters verwijderd.
757-200PCF (Precision Conversions Freighter) : door de firma Precision Conversions uitgevoerde ombouw van een 757-200 naar een pure cargoconfiguratie. Gelijkaardig maar niet identiek aan de Boeing conversie.
757-300 : verlengde versie van de 757-200.
767
7X7 : ontwerpstudie voor een “wide body airliner”, werd herdoopt in 767.
767-100 : ontwerp voor een kortere 767 voor 190 passagiers. Niet gebouwd.
767MR/LR : ontwerpstudie voor een 3-motorige uitvoering voor 200 passagiers. Werd kortstondig 777 genoemd maar het ontwerp werd afgevoerd. Geen link met de latere 777.
767-200 : eerste productieversie, iets langer dan de 767-100, geschikt voor 210 passagiers. Een uitvoering met groter vliegbereik is de 767-200ER (Extended Range). Standaard 767-200’s die later werden geconverteerd in een Extended Range configuratie worden geïdentificeerd als 767-200(ER) (let op de haakjes rond de ER).
767-200SF (Special Freighter) : Boeing conversie van een 767-200 in pure cargoconfiguratie.
767-2C : cargoversie van de 767-200, uitgerust met de vleugels van de 767-300. Geen commercieel succes maar de 767-2C vormt de basis voor een militaire tankeruitvoering.
767-300 : verlengde versie van de 767-200. Een uitvoering hiervan met groter vliegbereik werd de 767-300ER (Extended Range).
767-300F (Freighter) : productieversie van een pure cargoversie van de 767-300. Tevens beschikbaar in een uitvoering met groter vliegbereik als 767-300ERF (Extended Range Freighter).
767-300BCF (Boeing Converted Freighter) : door Boeing ontworpen conversieprogramma voor de ombouw van passagiers- naar cargouitvoering.
767-300BDSF (Bedek Special Freighter) : door de Israëlische firma Bedek ontworpen conversieprogramma voor de ombouw van een 767-300 of 767-300ER van passagiers- naar cargouitvoering.
767-X : serie van ontwerpstudies voor het vergroten van de passagierscapaciteit van de 767. Er was een voorstel met een gedeeltelijke 2-deks romp, gebruikmakend van een gedeelte van een 757-romp bovenop een 767-romp. Andere 767-X varianten waren gebaseerd op een verlengde 767 vleugel met een romp van grotere diameter. Evolueerde naar een volledig nieuw ontwerp en werd uiteindelijk de 777.
767-400X : ontwerp voor een verlengde uitvoering van de 767-300. Evolueerde naar de productieversie 767-400ER (Extended Range).
767-400ERX : ontwerpstudie voor gemoderniseerde versie van de 767-400ER. Niet gebouwd.
767-XF : ontwerpstudie voor een variant van de 767-400ER met grotere motoren en een verlengd onderstel (noodzakelijk vanwege de vergrote diameter van de motoren). Voorlopig (?) niet gebouwd.
Opmerking : de 757 en 767 werden oorspronkelijk geleverd zonder winglets. Ondertussen zijn meerdere toestellen voorzien van vrij opvallende retrofit winglets wat doorgaans in de type-aanduiding weerspiegeld wordt door de toevoeging (WL).
777 (Triple Seven)
777-200 : eerste productieversie van de 777 familie. Een uitvoering met groter vliegbereik en hoger maximum gewicht werd aanvankelijk aangekondigd als 777-200IGW (Increased Gross Weight) maar werd herdoopt in 777-200ER (Extended Range).
777-300 : verlengde versie van de 777-200.
777 Classic : generische benaming voor de eerste generatie 777’s : 777-200, 777-200ER en 777-300. De Classic benaming vond ingang van zodra een 2e generatie 777’s op stapel stond.
777-X : 2e generatie van de 777 familie, bestaande uit onderstaande varianten.
777-100X : ontwerpstudie voor een verkorte 777-200, die over een groter vliegbereik zou moeten beschikken. Niet gebouwd.
777-200X : ontwerpstudies voor 2e generatie varianten van de 777-200. Productieversie werd de 777-200LR (Long Range).
777-200LRMF (Mammoth Freighter) : door de firma Mammoth Freighters omgebouwde 777-200LR naar een cargoconfiguratie.
777-300X : ontwerpstudies voor 2e generatie varianten van de 777-300. Productieversie werd de 777-300ER (Extended Range).
777-F00 / 777F : cargoversie (zoals aangegeven door de F voor Freighter). 777F is de commerciële of marketing benaming, terwijl 777-F00 de volledige benaming is waarin de “00” vervangen wordt door het klantnummer (zie deel 1).
777 VIP : Business Jet uitvoering, gebaseerd op de 777-200LR of 777-300ER.
777-300ERSF (Special Freighter) : Boeing conversieprogramma voor de ombouw van de 777-300ER tot een pure cargoconfiguratie.
777-300ERMF (Mammoth Freighter) : door de firma Mammoth Freighters omgebouwde 777-300ER naar een cargoconfiguratie.
777-300ERCF (Converted Freighter) : door Kansas Modification Center (KMC) omgebouwde 777-300ER naar een cargoconfiguratie.
777X : 3e generatie van de 777 familie, met als belangrijkste uiterlijk kenmerk de volledig nieuwe vleugels in composietmateriaal. Geplande varianten zijn de 777-8 en de langere 777-9.
787 (Dreamliner)
7E7 : ontwerpstudie voor een 2 motorige airliner die de 767 zou moeten opvolgen.
787-8 : eerste productieversie, geschikt voor 242 passagiers.
787-9 : verlengde uitvoering voor 296 passagiers.
787-10 : verder verlengde versie voor 336 passagiers.
787-3 : versie voor gebruik op kortere afstanden, hoofdzakelijk voor de Japanse markt. De romp was gebaseerd op de 787-8 maar de vleugels hadden een kleinere spanwijdte. 43 exemplaren besteld (Japan Airlines en ANA) maar niet gebouwd nadat de 2 luchtvaartmaatschappijen hun orders converteerden naar de 787-8.
BBJ 787 (Boeing Business Jet) : business jet uitvoering van de 787-8 en 787-9.
787-F : geplande cargoversie van de 787. (Nog) niet gebouwd.
Opmerking : vanaf de 787 is Boeing gestopt met het klantnummer in de type-aanduiding te verwerken. In plaats van de inmiddels bekende vorm 7x7-RKK (R = bouwreeks, KK = klantnummer) wordt nu met de veel eenvoudigere vorm 787-R (R= bouwreeks) gewerkt. Nieuwe varianten van toestellen die reeds langer in productie waren worden sindsdien trouwens op dezelfde manier benoemd (bv. 747-8, 777-9).
I.v.m. het gebruik van haakjes in de type-aanduiding : hierover bestaat geen eensgezindheid, behalve daar waar het de toevoeging van winglets betreft : (WL). In alle andere gevallen worden soms haakjes gebruikt om de letters van opties of conversies te scheiden van de basisversies, bv. 747-206B(SUD) (de B duidt op de passagiersversie) of 747-412F(SCD) (de F geeft aan dat het hier een Freighter betreft). Soms worden de haakjes weggelaten als geen verwarring mogelijk is, bv. 757-223PCF. Voor de leesbaarheid worden soms spaties tussengevoegd, bv. 767-33A ER 767 serie 300, klantnummer 3A, Extended Range), hoewel in dit geval ook de vorm 767-33A(ER) bruikbaar is.
Hiermee beeindigen we het overzicht van de Boeing jet airliners. Uiteraard is dit overzicht geenszins volledig, zo is er bijvoorbeeld nergens aandacht voor de militaire varianten die ontwikkeld werden op basis van de airliners. Eveneens ontbrekend is de SST (SuperSonic Transport) 2707, die het tot een maquette op ware grootte bracht maar nooit tot het prototypestadium werd ontwikkeld.
Datums, jaartallen, productiecijfers, motortypes en technische gegevens werden bewust niet (of heel beperkt) in dit overzicht opgenomen, dat laten we graag over aan meer gespecialiseerde auteurs.
Tevens ontbrekend in dit overzicht is de Boeing 717. Dit is een bewuste keuze aangezien dit type zijn oorsprong vindt in de DC-9 die aan bod zal komen in een later artikel als we de Douglas Commercials overlopen.
Geraadpleegde bronnen :
- Boeing Aircraft since 1916 (Peter M. Bowers, uitgeverij Putnam)
- Air International
- Airline Markings 1, Boeing 747 (P.R. Smith, Airlife Publishing)
- Airline Markings 10, Boeing 767 (Robbie Shaw, Airlife Publishing)
- Boeing 747 (Jim Lucas, Jane’s)
- The Airliner World Book of the Boeing 747 (Mark Nicholls, Key Books)
- diverse websites, waaronder Wikipedia en Boeing Aircraft
- eigen documentatie
(Tekst & Foto's : Guido Van Roy)
Klik op onderstaande foto voor een fotografisch overzicht van een aantal Boeing airliners van de types 747, 757, 767, 777 en 787.
