LUchtvaart Nationaal Antwerpen Kempen
LUNAK
VAN’S AIRCRAFT
De 1-, 2- of 4-zits vliegtuigen die als Van’s RV-x te boek staan vormen momenteel ‘s werelds meest succesvolle gamma aan zelfbouw- of kittoestellen. Met 18000 geleverde bouwplannen en kits waarvan er ruim 7500 afgewerkt zijn kunnen we beslist van een succes spreken. Hierna volgt een kort overzicht.
Richard (Dick) VanGrunsven (de RV in de type-aanduiding) begon zijn loopbaan in de amateurvliegtuigbouw in 1965 toen hij onder de benaming RV-1 een tweedehands Stitts Playboy (plans-built homebuilt) volledig wijzigde met een aangepaste romp, ander kielvlak, krachtigere motor en volledig metalen vleugels. Het eindresultaat zag er een stuk moderner uit dan de oorspronkelijke Playboy en de lijnen van de latere RV-3 zijn hierin reeds duidelijk te herkennen.
Blijkbaar kreeg Dick VanGrunsven de smaak van het ontwerpen en bouwen te pakken, want onder de benaming RV-2 startte hij de constructie van een zelf ontworpen houten vliegende vleugel zweefvliegtuig. Dit werd echter nooit afgewerkt.
Dick zag al snel in dat een degelijk ontworpen zelfbouwtoestel, waarvan hij onder de firmanaam Van’s de onderdelen en sub-assemblies onder kitvorm zou aanleveren, commercieel interessant zou kunnen zijn. Wat startte als een éénmansfirma in de gezinsgarage groeide op enkele jaren uit tot een middelgroot bedrijf.
De RV-3 eenzitter was de start van een uitgebreid gamma aan zelfbouwtoestellen. Hoewel de vormgeving van de RV-3 sterk doet denken aan de RV-1 gaat het hier toch over een volledig nieuw ontwerp. De staalbuisromp met bespanning van de RV-1 werd vervangen door een volledig metalen constructie, en ook de vleugels, kielvlak en onderstel werden nieuw ontworpen. De resulterende RV-3 eenzitter werd alom geprezen voor zijn eenvoud van constructie en goede prestaties. Toch werd na verloop van tijd bij oudere RV-3’s een zwak punt in de vleugelconstructie ontdekt, zodat een aanpassing van de vleugelstructuur werd aanbevolen. Deze toestellen werden dan RV-3A genoemd. Recenter werd echter een nieuwe vleugel ontwikkeld die alle eventuele sterkteproblemen oplost. Toestellen met de nieuwe vleugel krijgen de benaming RV-3B, om het even of het over nieuwbouwtoestellen gaat of over aangepaste RV-3/3A’s.
Zoals het meestal gaat in de sportvliegerij, van zodra een succesvolle eenzitter op de markt komt volgt de vraag naar een gelijkaardige tweezitter. Ook VanGrunsven ontsnapte hieraan niet zodat hij met de RV-4 op de proppen kwam. Hoewel de RV-4 er uitziet als een verlengde RV-3, met de 2 zitplaatsen in tandem, is het een volledig nieuw ontwerp.
Een buitenbeentje in de RV-reeks is de RV-5, een volledig metalen middendekker van zeer lichte constructie, oorspronkelijk aangedreven door een tot 2-cilinder omgebouwde VW motor en later door een kleine Rotax tweetakt. Van de RV-5 werd slechts 1 toestel gebouwd.
De RV-4 had één belangrijk nadeel : het was net gepast voor een piloot van normaal postuur maar uitgesproken krap voor de gemiddelde passagier. Om tegemoet te komen aan de verzuchtingen van potentiële klanten ontwierp “Van” (ondertussen de bijnaam van Dick VanGrunsven) de RV-6, een tweezitter met de zitplaatsen naast elkaar. Voor het eerst werd ook de mogelijkheid geboden het toestel van een neuswielonderstel te voorzien waarbij de benaming gewijzigd werd in RV-6A. De RV-6/6A was een schot in de roos en het toestel kan aanspraak maken op de titel van meest gebouwde kitplane ter wereld. Aangepaste versies brachten het zelfs tot beperkte seriebouw in Nigeria en Iran voor gebruik als lesvliegtuig in de respectievelijke luchtmachten.
Na pakweg 2000 kits van de RV-6/6A verkocht te hebben werd het ontwerp verbeterd tot de RV-7 (staartwiel) en RV-7A (neuswiel). Uiterlijk het opvallendste verschil met de eerdere RV-6/6A is het grotere verticale staartvlak, de meeste andere verschillen zitten vooral onderhuids.
Met de RV-8 (staartwiel) en RV-8A (neuswiel) keerde Van’s terug naar de formule van de RV-4 : 2 zitplaatsen in tandem. Ook de RV-8/8A werd een instant succes, met als grootste voordeel de toegenomen binnenruimte ten opzichte van de RV-4.
De RV-9 (staartwiel) en RV-9A (neuswiel) vertoont uiterlijk veel overeenkomsten met de RV-6/6A maar is vooral bedoeld als comfortabel reisvliegtuig, met bv. een grotere vleugel in vergelijking met de RV-6/6A. In tegenstelling tot eerdere RV’s is de RV-9/9A niet geschikt voor acro.
De RV-10, die uitsluitend met neuswiel te verkrijgen is, is de eerste 4-zitter in het gamma van Van’s. Zoals de RV-9/9A is ook de RV-10 niet geschikt voor acro.
Niet alle ontwerpen van Van’s zijn even succesvol. De RV-11, een motorzwever die de vleugels van de Schreder HP-18 combineerde met een nieuwe romp bracht het niet verder dan een prototype.
Wel een succesverhaal : de RV-12. Hoewel dit toestel over 2 zitplaatsen naast elkaar beschikt gelijkt hij nergens op één van de vorige RV’s. Dit model is dan ook ontworpen als LSA (Light Sports Aircraft, een recent geïntroduceerde categorie voor toestellen die te zwaar zijn om als Ultralight gecertifieerd te worden maar voldoende licht en eenvoudig te vliegen om hun te onderscheiden van de algemene General Aviation categorie). Als motor was oorspronkelijk de Rotax 912ULS voorzien, de latere versie RV-12iS kreeg de iets modernere Rotax 912iS. Andere motorisaties blijven echter mogelijk, zo vliegt minstens één RV-12 rond met een Jabiru motor. Behalve als kitplane biedt Van’s de RV-12 ook aan in een factory-built uitvoering, compleet afgewerkt dus.
Mogelijk heeft bijgeloof er mee te maken, maar de aanduiding RV-13 werd niet gebruikt. Nochtans merken we op dat op de website van Van’s een 3-aanzichtstekening te downloaden is van een RV-13 die er uit ziet als een nieuwe supersonische airliner. Aangezien er geen afmetingen opgegeven worden gaat het hier mogelijk over een tekening van een aerodynamisch testmodel op schaal. Of is het misschien gewoon een hoax om het niet-gebruik van het nummer 13 te camoufleren ?
Met de RV-14 (staartwiel) en RV-14A (neuswiel) introduceerde Van’s opnieuw een toestel met 2 zitplaatsen naast elkaar, geschikt voor acro. Eigenaardig genoeg is het ontwerp gebaseerd op de non-acro 4-zitter RV-10. De piloot en zijn passagier beschikken in de RV-14/14A dan ook over opmerkelijk veel ruimte.
Het hele gamma van gecommercialiseerde RV-modellen bestond tot voor kort uitsluitend uit laagdekkers. Het was dan ook een verrassing toen de RV-15 aangekondigd werd : een hoogdekker ! Het toestel beschikt over 2 zitplaatsen naast elkaar en zal beschikbaar worden in kitvorm met staartwiel (RV-15) of neuswiel (wordt dan de RV-15A). Het prototype werd gepresenteerd op AirVenture 2022 en als alles goed gaat zullen de eerste kits in productie gaan in de 2e helft van 2023.
(Geraadpleegde bronnen: - Jane’s All The World’s Aircraft, verschillende jaargangen - Kitplanes (tijdschrift), verschillende jaargangen - diverse websites, o.a. Wikipedia en Van’s Aircraft - eigen documentatie)
(Tekst & Foto’s: Guido Van Roy)
Klik op onderstaande foto voor een fotografisch overzicht van diverse RV's.
De 1-, 2- of 4-zits vliegtuigen die als Van’s RV-x te boek staan vormen momenteel ‘s werelds meest succesvolle gamma aan zelfbouw- of kittoestellen. Met 18000 geleverde bouwplannen en kits waarvan er ruim 7500 afgewerkt zijn kunnen we beslist van een succes spreken. Hierna volgt een kort overzicht.
Richard (Dick) VanGrunsven (de RV in de type-aanduiding) begon zijn loopbaan in de amateurvliegtuigbouw in 1965 toen hij onder de benaming RV-1 een tweedehands Stitts Playboy (plans-built homebuilt) volledig wijzigde met een aangepaste romp, ander kielvlak, krachtigere motor en volledig metalen vleugels. Het eindresultaat zag er een stuk moderner uit dan de oorspronkelijke Playboy en de lijnen van de latere RV-3 zijn hierin reeds duidelijk te herkennen.
Blijkbaar kreeg Dick VanGrunsven de smaak van het ontwerpen en bouwen te pakken, want onder de benaming RV-2 startte hij de constructie van een zelf ontworpen houten vliegende vleugel zweefvliegtuig. Dit werd echter nooit afgewerkt.
Dick zag al snel in dat een degelijk ontworpen zelfbouwtoestel, waarvan hij onder de firmanaam Van’s de onderdelen en sub-assemblies onder kitvorm zou aanleveren, commercieel interessant zou kunnen zijn. Wat startte als een éénmansfirma in de gezinsgarage groeide op enkele jaren uit tot een middelgroot bedrijf.
De RV-3 eenzitter was de start van een uitgebreid gamma aan zelfbouwtoestellen. Hoewel de vormgeving van de RV-3 sterk doet denken aan de RV-1 gaat het hier toch over een volledig nieuw ontwerp. De staalbuisromp met bespanning van de RV-1 werd vervangen door een volledig metalen constructie, en ook de vleugels, kielvlak en onderstel werden nieuw ontworpen. De resulterende RV-3 eenzitter werd alom geprezen voor zijn eenvoud van constructie en goede prestaties. Toch werd na verloop van tijd bij oudere RV-3’s een zwak punt in de vleugelconstructie ontdekt, zodat een aanpassing van de vleugelstructuur werd aanbevolen. Deze toestellen werden dan RV-3A genoemd. Recenter werd echter een nieuwe vleugel ontwikkeld die alle eventuele sterkteproblemen oplost. Toestellen met de nieuwe vleugel krijgen de benaming RV-3B, om het even of het over nieuwbouwtoestellen gaat of over aangepaste RV-3/3A’s.
Zoals het meestal gaat in de sportvliegerij, van zodra een succesvolle eenzitter op de markt komt volgt de vraag naar een gelijkaardige tweezitter. Ook VanGrunsven ontsnapte hieraan niet zodat hij met de RV-4 op de proppen kwam. Hoewel de RV-4 er uitziet als een verlengde RV-3, met de 2 zitplaatsen in tandem, is het een volledig nieuw ontwerp.
Een buitenbeentje in de RV-reeks is de RV-5, een volledig metalen middendekker van zeer lichte constructie, oorspronkelijk aangedreven door een tot 2-cilinder omgebouwde VW motor en later door een kleine Rotax tweetakt. Van de RV-5 werd slechts 1 toestel gebouwd.
De RV-4 had één belangrijk nadeel : het was net gepast voor een piloot van normaal postuur maar uitgesproken krap voor de gemiddelde passagier. Om tegemoet te komen aan de verzuchtingen van potentiële klanten ontwierp “Van” (ondertussen de bijnaam van Dick VanGrunsven) de RV-6, een tweezitter met de zitplaatsen naast elkaar. Voor het eerst werd ook de mogelijkheid geboden het toestel van een neuswielonderstel te voorzien waarbij de benaming gewijzigd werd in RV-6A. De RV-6/6A was een schot in de roos en het toestel kan aanspraak maken op de titel van meest gebouwde kitplane ter wereld. Aangepaste versies brachten het zelfs tot beperkte seriebouw in Nigeria en Iran voor gebruik als lesvliegtuig in de respectievelijke luchtmachten.
Na pakweg 2000 kits van de RV-6/6A verkocht te hebben werd het ontwerp verbeterd tot de RV-7 (staartwiel) en RV-7A (neuswiel). Uiterlijk het opvallendste verschil met de eerdere RV-6/6A is het grotere verticale staartvlak, de meeste andere verschillen zitten vooral onderhuids.
Met de RV-8 (staartwiel) en RV-8A (neuswiel) keerde Van’s terug naar de formule van de RV-4 : 2 zitplaatsen in tandem. Ook de RV-8/8A werd een instant succes, met als grootste voordeel de toegenomen binnenruimte ten opzichte van de RV-4.
De RV-9 (staartwiel) en RV-9A (neuswiel) vertoont uiterlijk veel overeenkomsten met de RV-6/6A maar is vooral bedoeld als comfortabel reisvliegtuig, met bv. een grotere vleugel in vergelijking met de RV-6/6A. In tegenstelling tot eerdere RV’s is de RV-9/9A niet geschikt voor acro.
De RV-10, die uitsluitend met neuswiel te verkrijgen is, is de eerste 4-zitter in het gamma van Van’s. Zoals de RV-9/9A is ook de RV-10 niet geschikt voor acro.
Niet alle ontwerpen van Van’s zijn even succesvol. De RV-11, een motorzwever die de vleugels van de Schreder HP-18 combineerde met een nieuwe romp bracht het niet verder dan een prototype.
Wel een succesverhaal : de RV-12. Hoewel dit toestel over 2 zitplaatsen naast elkaar beschikt gelijkt hij nergens op één van de vorige RV’s. Dit model is dan ook ontworpen als LSA (Light Sports Aircraft, een recent geïntroduceerde categorie voor toestellen die te zwaar zijn om als Ultralight gecertifieerd te worden maar voldoende licht en eenvoudig te vliegen om hun te onderscheiden van de algemene General Aviation categorie). Als motor was oorspronkelijk de Rotax 912ULS voorzien, de latere versie RV-12iS kreeg de iets modernere Rotax 912iS. Andere motorisaties blijven echter mogelijk, zo vliegt minstens één RV-12 rond met een Jabiru motor. Behalve als kitplane biedt Van’s de RV-12 ook aan in een factory-built uitvoering, compleet afgewerkt dus.
Mogelijk heeft bijgeloof er mee te maken, maar de aanduiding RV-13 werd niet gebruikt. Nochtans merken we op dat op de website van Van’s een 3-aanzichtstekening te downloaden is van een RV-13 die er uit ziet als een nieuwe supersonische airliner. Aangezien er geen afmetingen opgegeven worden gaat het hier mogelijk over een tekening van een aerodynamisch testmodel op schaal. Of is het misschien gewoon een hoax om het niet-gebruik van het nummer 13 te camoufleren ?
Met de RV-14 (staartwiel) en RV-14A (neuswiel) introduceerde Van’s opnieuw een toestel met 2 zitplaatsen naast elkaar, geschikt voor acro. Eigenaardig genoeg is het ontwerp gebaseerd op de non-acro 4-zitter RV-10. De piloot en zijn passagier beschikken in de RV-14/14A dan ook over opmerkelijk veel ruimte.
Het hele gamma van gecommercialiseerde RV-modellen bestond tot voor kort uitsluitend uit laagdekkers. Het was dan ook een verrassing toen de RV-15 aangekondigd werd : een hoogdekker ! Het toestel beschikt over 2 zitplaatsen naast elkaar en zal beschikbaar worden in kitvorm met staartwiel (RV-15) of neuswiel (wordt dan de RV-15A). Het prototype werd gepresenteerd op AirVenture 2022 en als alles goed gaat zullen de eerste kits in productie gaan in de 2e helft van 2023.
(Geraadpleegde bronnen: - Jane’s All The World’s Aircraft, verschillende jaargangen - Kitplanes (tijdschrift), verschillende jaargangen - diverse websites, o.a. Wikipedia en Van’s Aircraft - eigen documentatie)
(Tekst & Foto’s: Guido Van Roy)
Klik op onderstaande foto voor een fotografisch overzicht van diverse RV's.
