LUchtvaart Nationaal Antwerpen Kempen

LUNAK
RUSTPLAATS EN MONUMENT MANFRED VON RICHTHOFEN

Op 27/08/2023 trokken Gunther, Sam en ik naar de Aéroport International Amiens - Henry Potez voor de Meeting Aérien International de la Somme. Aangezien er in en rond de Somme hevige gevechten plaatsvonden tijdens Wereldoorlog I zijn er in de omgeving talrijke begraafplaatsen. Zo ook de tijdelijke begraafplaats van de “Rode Baron”. Na wat opzoekingen vonden we ook een monument dat werd opgericht ter ere van de legendarische Duitse Aas uit de Eerste Wereldoorlog.

Manfred von Richthofen °02/05/1892 - † 21/04/1918

Manfred von Richthofen werd geboren in Breslau in het voormalige Duitse keizerrijk dat nu Pools grondgebied is. Hij groeide op in Silezië (na 1945 bij Polen) in een adellijke familie samen met zijn broers Lothar en Bolko. Al snel leerden zij jagen op het wild dat in de uitgestrekte bossen nabij hun ouderlijk landgoed aanwezig was. Vanaf zijn elfde geboortejaar begon Manfred in 1903 te studeren als cadet aan de Pruisische Militaire School. In 1911 vervoegde hij de Garde-Cavallerie Division 1 waarmee hij vocht aan het Russische front. Zijn eenheid werd later achter het front gestationeerd. Met tegenzin kreeg Manfred de functie van Quartiermeister (kwartiermeester). Hij wilde zich als militair niet met logistiek bezighouden, hij wilde actief deelnemen aan de oorlog en liefst als piloot.
In 1915 werd het hem uiteindelijk toegestaan en hij begon aan het Oostfront als verkennings- en bommenwerperpiloot bij de FFA 69 (FeldFliegerAbteilung). Hij werd na verloop van tijd overgeplaatst naar het Westelijke front en opereerde in de “backseat” als observator en/of schutter. Hij was vastbesloten om jachtpiloot te worden, het jagen zat hem immers van kleins af aan in de aderen. Hij liet niets onberoerd om zijn doel te bereiken. In oktober 1915 begon hij aan zijn gedroomde opleiding. In maart 1916, ingelijfd bij het KampfGeswchader 2, vloog hij onder andere met een tweezits Albatros zowel aan het Westelijk- als aan het Oostelijk front.
In de zomer van 1916 werd Manfred uitverkoren door niemand minder dan de Duitse Aas, Oswald Boelcke. Als de pupil van Boelcke vervoegde hij het nieuw opgerichte Jasta 2 (JagdStaffel) met als actieterrein de Somme-streek. De overwinningen bleven zich opstapelen en in januari kreeg hij het lint met daaraan de Blue Max (Pour le Mérite) onderscheiding om de nek gehangen. Hij werd de leider van zijn eigen Staffel (11) dat het Vliegend Circus (The Flying Circus) werd genoemd. Zijn broer Lothar von Richthofen zou later naast de zijde van zijn broer in deze eenheid dienst doen.
Manfred liet zijn Albatros D.III in het rood schilderen wat hem bij de Engelsen de naam “The Red Baron” en bij de Fransen “Le Diable Rouge” (Red Devil) opleverde.
Vriend en vijand kenden en hadden ontzag voor Manfred von Richthofen omwille van zijn luchtoverwinningen die hij behaalde dankzij zijn talenten als piloot en als schutter. Het was namelijk een psychologische zet van von Richthofen om met zijn rode toestel ten strijde te trekken. Op die manier konden de vijandelijke piloten hem in de lucht beter onderscheiden van de andere Duitse vliegeniers.
Het aantal overwinningen dat de Rode Baron op de Geallieerden behaalde bleef constant oplopen.
Op 2 juli 1917 keerde even het tij en werd Manfred von Richthofen neergeschoten. Hij liep hierbij een ernstige hoofdwonde op en werd zijn schedel gedeeltelijk verbrijzeld. De revalidatie weerhield hem geruime tijd  om te vliegen. Uiteindelijk zou hij van deze verwondingen nooit echt genezen en kreeg hij op regelmatige tijdstippen te kampen met hevige hoofdpijn.
Een nice to know detail: het Staffel van Manfred von Richthofen was op het vliegveld van Wevelgem-Bissegem gestationeerd van 8 tot 10 augustus 1917!
In september 1917 behaalde von Richthofen in zijn rode Fokker DR.I zijn 60 ste overwinning. Uiteindelijk kwam de teller op 80 victories te staan!
Op 24 april 1918 vertrok hij vanop het vliegveld van Cappy (F) voor zijn laatste wapenfeit. Na een luchtgevecht met de Sopwith Camel van de Canadese Kapitein Roy Brown stortte het vliegtuig van Manfred neer op een heuvelrug nabij Vaux-sur-Somme.
De 25 jarige luchtaas kwam hierbij om het leven wat het einde betekende van de mythische persoon: Rittmeister Manfred Albrecht Freiherr von Richthofen.
Hij werd ’s anderendaags onder de tonen van The Last Post met de hoogste militaire eer begraven door de Engelsen in Bertangles nabij Amiens (F).

Bij de laatste fotoreeks bij dit artikel kan je de mascotte van Manfred von Richthofen terugvinden. Vervaardigd in glas stelt het beeldje een Duitse dog voor. Manfred bezat een Duitse dog genaamd Moritz, die hij omschreef als ‘het mooiste wezen in de hele schepping’. De mascotte is in bruikleen gegeven door Baron Donat von Richthofen en staat tentoongesteld in het Royal Air Force Museum in Hendon.

Begraafplaatsen van Manfred von Richthofen in Frankrijk en Duitsland

Nadat er een begraafplaats werd aangelegd voor oorlogsslachtoffers in Fricourt (F) werden de overblijfselen van Manfred von Richthofen daar opnieuw ter aarde besteld.
Het graf bevond zich toenmaals in de vierde sectie, het twaalfde graf in de zevende rij. De plaats waar het graf was draagt nu het nummer 1177 en is de gedeelde laatste rustplaats van Sebastian Paustian en Franz Greis.
Onder impuls van zijn broer Bolko werd de kist in 1925 overgebracht naar Duitsland meer bepaald naar de Pruisische Militaire Begraafplaats “Invalidenfriedhof” in Berlijn.
Door de bouw van de Berlijnse Muur in 1961 kwam de begraafplaats in het door Rusland gecontroleerde Oost-Duitsland te liggen. Het was weerom Bolko die het gedaan kreeg om zijn broer uiteindelijk een laatste rustplaats te bezorgen in het familiegraf van de von Richthofens in het Duitse Wiesbaden.

Het mysterie blijft!

Door wie de legendarische gevechtsvlieger precies om het leven werd gebracht is tot op heden nog altijd onduidelijk. Volgens sommigen was het de Canadese piloot Kapitein Brown die het fatale schot afvuurde, anderen zijn dan weer de mening toegedaan dat hij werd neergeschoten door een Australische infanteriesoldaat die vanop de grond het vuur opende op de rode Fokker DR.I van de Rode Baron.

(Bronnen: allerlei literatuur - eigen opzoekingswerk nav eerdere artikels - Bundeswehr - Aces of WWI - WWI aces - diverse bronnen/websites op het internet)

(Tekst : Jef Pets - Beeldmateriaal : Gunther Matterne - Sam Pets - Guido Van Roy - Jef Pets)

Klik op de foto’s (4) hieronder voor het beeldverslag van respectievelijk de begraafplaats in Fricourt - het monument in Vaux-sur-Somme - een filmpje met de samenvloeiing van de panelen van monument tot één geheel en een weergave van allerlei items gerelateerd aan het icoon Manfred von Richthofen.