LUchtvaart Nationaal Antwerpen Kempen

LUNAK
FAREWELL MIGTHY HERC LOCKHEED C-130H HERCULES

HERCULES
De naam Hercules vinden we terug in de Griekse mythologie en refereert naar de gelijknamige halfgod. De zoon van de oppergod Zeus en Alcmene stond van bij zijn geboorte als symbool voor kracht. Zo wurgde Hercules bijvoorbeeld twee slangen die in zijn wieg waren gelegd door de jaloerse godin Hera (zus en echtgenote van Zeus) om hem te doden.
Het doek is gevallen over de machtige Lockheed C-130H "Hercules". Hetgeen er al een tijdje stond aan te komen werd realiteit. De alom bekende en geprezen werkpaarden van onze Belgische Luchtmacht zullen eind december 2021 allemaal uit dienst worden genomen.
Na ongeveer 50 jaar dienst zullen we in ons luchtruim het vertrouwde beeld van deze transporttoestellen moeten missen. De “duivel doet al” van de Luchtcomponent die men in alle windstreken heeft ingezet, is aan zijn welverdiende pensionering toe. Sedert 1972 werd de Fairchilld C-119 Flying Boxcar vervangen door de Lockheed C-130H Hercules. Sedertdien stonden deze "Mighty Hercs" met bemanning en grondpersoneel 24 uur op 24, 7 dagen op 7 het ganse jaar door steeds paraat om overal in de wereld bijstand te leveren waar nodig. Of het nu ging om operationele- of humanitaire doeleinden, op de Herc van de Belgische Luchtmacht kon men wereldwijd altijd rekenen.
De cijfers liegen er dan ook niet om: 285000 vlieguren, 150000 ton vracht vervoerd, in totaal 199500 landingen gemaakt en qua afstand 3900 maal rond de wereld gevlogen.
Onze Luchtmacht had oorspronkelijk 12 toestellen van dit type in gebruik met de registraties gaande van de CH-01 tem de CH-12. De vlekkeloze reputatie van de C-130 kende echter twee minder aangename momenten. De CH-02 werd op 5 mei 2006 volledig vernield door een brand. De loods van Sabena Technics waarin het vliegtuig voor onderhoud was ondergebracht, brandde volledig af. In de plaats van de CH-02 kwam de CH-13, aanvankelijk als CH-14 geregistreerd, het 20ste Smaldeel van de 15de Wing op de Militaire Luchthaven van Melsbroek vervoegen.
De zwarte bladzijde voor de eenheid was het verlies van de CH-06 op de Nederlandse vliegbasis Eindhoven op 15 juli 1996.
De C-130 stortte iets na 18.00 uur neer naast de landingsbaan waarbij er onmiddellijk een hevige brand ontstond. Het vliegtuig was eerder, om 15.15 uur, opgestegen in Rimini (Italië) met aan boord 37 Nederlandse militaire passagiers, leden van het Fanfarekorps van de Koninklijke Landmacht en de 4 bemanningsleden.
34 Personen, waaronder de vier bemanningsleden, kwamen hierbij om het leven. Zeven inzittenden werden zwaar gewond. Met verlies van eigen leven stelde de crew van de Hercules alles in het werk om zoveel mogelijk mensen uit het toestel te evacueren.
Op de basis van de 15de Wing werd een gedenkplaat aangebracht ter nagedachtenis van de dappere crew van de CH-06:
Kapitein-Vlieger Peter Gielen - Luitenant-Vlieger Dimitri Vandereyken - 1 Sergeant Majoor-Vlieger Horst Vomberg en 1 Sergeant Chef-Vlieger Guy Verdonckt.
Na onderzoek bleek een bird strike (vogelaanvaring) de oorzaak van de ramp te zijn.
De Hercules en de mensen van onze Belgische luchtstrijdkracht oogstten wereldfaam door het uitvinden, ontwikkelen en perfectioneren van een techniek die nadien door quasi alle luchtmachten werd overgenomen. Op humanitaire zendingen zoals tijdens de voedselvoorziening in de Sahel (1973-1974), was het niet altijd mogelijk om met de Hercules te landen om het voedsel te bedelen aan de noodlijdende bevolking. Om de mensen in onherbergzame gebieden toch aan voedingsmiddelen te helpen ontwikkelde men een speciale droptechniek gekend onder de naam Vlages. Dit staat voor Very Low Altitude Gravity Extraction System. Het systeem zorgde ervoor dat ladingen (voedsel en later zelfs voertuigen) op lage hoogten werden uitgeworpen. Het komt er op neer dat de lading uit de cargoruimte wordt getrokken door middel van het openen van een valscherm. Bij een latere humanitaire missie, de hongersnood in Somalië 1996-1998, werd nog een andere techniek toegepast: de Snowdrop. Een nieuwe dropmethode drong zich op omdat was gebleken dat diverse bendes zich manu militari de gedropte voedselpallets toe-eigenden om het voedsel vervolgens voor grof geld te verkopen. De Snowdrop, een lichtgewicht voedselverdeling, maakte het mogelijk om kleinere voedselpakketten in vlucht te lossen gespreid over een veel grotere afstand. Op deze manier werd een halt toegeroepen aan de malafide praktijken van de clans en kwam het voedsel terecht bij de mensen die het effectief nodig hadden.
De missies die de Hercules over de hele wereld uitvoerden, zowel operationeel als humanitair, zijn niet te tellen. In de fotoreportage komen de meest markante operaties aan bod aan de hand van slide-afdrukken uit de voorstelling van Majoor van het Vliegwezen, Guy Bodet, waarvoor onze hartelijke dank.
Op 17 december 2021 was er een Farewell Tour voorzien waarbij een laatste groet kon gebracht worden aan deze iconische Hercules. De mensen van de Luchtcomponent hadden een afscheidsvlucht boven België uitgedokterd waarbij het de bedoeling was om alle vliegvelden in België te overvliegen waar de C-130 operationeel was geweest. Zo kon men de sympathisanten op de grond de gelegenheid bieden om nog een laatste glimp van de toestellen op te vangen en om ze nog eens voor de lens te nemen. Naast 3 eigen toestellen waren drie buitenlandse C-130's voorzien uit Italië, Polen en de Verenigde Staten van Amerika. Het zou een mooie formatievlucht moeten worden met 3 formaties van 2 C-130's, ware het niet dat de weergoden hier anders over beslisten. Door de meteorologische omstandigheden, mist en lage bewolking, was de formatievlucht langs de diverse vliegvelden te gevaarlijk en ook niet haalbaar. De Luchtcomponent treft hier geen enkele schuld, zij hadden maar al te graag de normale planning aangehouden.
Een spijtige weerkundige domper op wat een mooi afscheidsfeest had kunnen worden voor velen onder ons. Niettemin werden er toch toestellen in de lucht gestuurd om daar waar mogelijk toch een overvlucht te maken.
Lunak kreeg de eer en het genoegen om uitgenodigd te worden op het persmoment naar aanleiding van het uit dienst nemen van de C-130. Op de persconferentie werden wij welkom geheten door de mensen van Comopsair IPR, Majoor Gregory Bogaerts en Commandant Kurt Verwilgen. Nadien kregen we van de basiscommandant (BaseCo) Kolonel-Vlieger Frank Vandenbussche een korte resumé van hoe belangrijk de bijdrage van de C-130 is geweest, niet alleen voor ons land maar ook op internationaal vlak. Daarna kregen we een mooie voorstelling van Majoor Guy Bodet, Commandant van het Smaldeel Maintenance C-130, met de meest markante missies waaraan de C-130 door de jaren heen heeft deelgenomen.
Nadien mochten we op de tarmac foto's nemen om wat later aan boord te gaan van de CH-07 om een vlucht boven de Ardennen aan te vatten. Boven het wolkendek kregen we het gezelschap van de nieuwste opvolger van C-130, in ons geval de Airbus A-400M Atlas met registratie CT-05. Eens terug op Melsbroekse terra firma kwamen nog tal van ceremoniële geplogenheden aan bod en werd het afscheid dat in mineur was begonnen toch nog omgebogen tot een prachtig, waardig en voor velen emotioneel afscheid aan de Mighty Herc. De afwezigheid in ons luchtruim van uw vertrouwd silhouet, dito geluid en kenmerkende “smoke-trails” zal bij velen onder ons een leegte achterlaten.
Bij deze wens ik iedereen van harte te bedanken die hun uiterste best hebben gedaan om dit alles te organiseren en ondanks de afgelasting van de geplande Farewell Tour toch alles in het werk stelden om in laatste instantie, kort op de bal spelende naar weersomstandigheden toe, toch nog iets uit de brand te slepen. Met dank aan de Belgische Luchtcomponent, de medewerkers van Comopsair IPR, de BaseCo van de 15° Wing en zijn medewerkers alsook de crews op C-130 en A-400.

(Tekst : Jef Pets - Beeldmateriaal : Belgische Luchtmacht Daniel Brackx Eddy Campers Eddy Minnen Fernand Hollanders Guido Van Roy Guido Volders Jean Dillen Laurent Heyligen Paul Soons Raymond De Clercq Rik Hollanders Willy Van den Bulck Wim Govaerts en Jef Pets)

Klik op de respectievelijke foto's hieronder om de beelden van het afscheid aan de Hercules te bekijken.