LUchtvaart Nationaal Antwerpen Kempen
LUNAK
FOTO van het MOMENT
PIASECKI / VERTOL H-21 SHAWNEE
Naar aanleiding van onze aanwezigheid op de spottersdag (27/06/2025) van de Tag des Bundeswehr kregen we op de basis van Bückeburg (Duitsland) een aantal helikopters in static te zien welke in het verleden gebruikt werden door de Heeresfliegertruppe.
Daar stond ook deze Vertol H-21 bij met Duitse militaire registratie 8332. De heli werd gebouwd in 1958 onder het serienummer WG32/478.
Voor zijn militaire loopbaan kende deze heli een civiel leven in de Verenigde Staten van Amerika onder de registratie N10105.
Dit type toestel was de eerste generatie transporthelikopter die van 1957 tot 1972 in (West-)Duitsland actief was.
De Piasecki was een succesvol ontwerp van een helikopter met een tandemrotor, m.a.w. één rotor vooraan en één achteraan. Een totaal verschillende configuratie van het alom bekende klassieke concept: één horizontaal draaiende hoofdrotor in combinatie met één kleine verticaal draaiende staartrotor.
De eerste vlucht van het prototype vond plaats in 1949. Door de vorm van de romp, die naar achter toe een knik omhoog kreeg, noemde men het hefschroefvliegtuig de Vliegende Banaan, nadien ook Workhorse & Rescuer omwille van zijn veelzijdigheid (zie hierna). De heli's werden gebouwd door de Amerikaanse firma Piasecki Helicopter (later Vertol) dat momenteel een onderdeel (Vertical Lift Division) van het Amerikaanse Boeing Defense, Space and Security is geworden.
De H-21 kon, al naargelang de aard van de missie en de plaats van ontplooiing, van aangepast “schoeisel” voorzien worden gaande van wielen (grond), ski’s (sneeuw) tot drijvers voor op het water.
Onder andere in de Vietnamoorlog werd deze helikopter (initieel ontworpen voor transport doeleinden) operationeel ingezet om taken uit te voeren van uiteenlopende aard. Zo werd de H-21 gebruikt voor het transport van troepen en materieel, medische evacuatie, reddingsopdrachten en nog veel meer, al dan niet out of the box, opdrachten dan we zouden kunnen vermoeden.
Van deze voorloper van de Chinook C-47 werden meer dan 1000 stuks gebouwd.
Een Belgisch luik …
Op 27 juni 1965 verdween in Congo de Piasecki H-21 met registratie FG-378 van de Force Aérienne Tactique Congolaise met een 3-koppige Belgische bemanning aan boord: Adjudant-Vlieger Jacobs, co-piloot Adjudant-Vlieger Allaeys en boordtechnicus Kapitein Bordon.
De missie bestond erin een aantal Belgische zusters op te halen. De zusters werden gevangen genomen door rebellen maar konden bevrijd worden. Omwille van de slechte weersomstandigheden diende de H-21 terug te keren naar Stanleystad (nu Kisangani) maar kwam er nooit aan.
De bemanning en de helikopter bleven spoorloos tot een man, Polydore “Poly” Stevens (Belgian Air Force), in een verbeten zoektocht om onze landgenoten terug te vinden de locatie van de crash kon achterhalen in 2005. In 2009 werd, onder impuls van de toenmalige Minister van Defensie Pieter De Crem, een expeditie opgestart onder de naam Buta 65. Het wrak werd in 2010 teruggevonden en zestig jaar later op 27/06/2025 werd een herdenking georganiseerd op de basis van Koksijde als eerbetoon aan de bemanning van FG-378. Op de basis bevindt zich ook een gedenkplaat ter herinnering aan de overleden crew van de FG-378, zie de derde foto hieronder.
(Bron: Facebook Basis Koksijde - Belgian Military Forces in the Congo - Stephen Rookes & Polydore Stevens - FH)
(Tekst: Jef Pets - Foto’s hieronder: Sam & Jef Pets)


