LUchtvaart Nationaal Antwerpen Kempen
LUNAK
GESCHIEDENIS VAN HET LUCHTRACEN - DEEL 1 PIONIERSTIJD
Zoals reeds aangekondigd in het artikel over de Reno Air Races zullen we onder de vorm van een aantal reportages dieper ingaan op het ontstaan en de evolutie van het racen met vliegtuigen.
Het luchtracen, in welke vorm dan ook, is al veel ouder dan de meesten onder ons wel zouden vermoeden, eigenlijk bijna even oud als de gemotoriseerde luchtvaart zelf. In een reeks artikelen zullen we de komende maanden proberen de fascinerende geschiedenis van deze, vooral Amerikaanse “sport” in al zijn aspecten wat nader toe te lichten.
Het is wellicht bij iedereen bekend dat de 1e gemotoriseerde vlucht met een toestel “zwaarder dan lucht” plaats greep op 17 december 1903 in de duinen van Kitty Kawk (North Carolina). De broers Wilbur en Orville Wright (van beroep fietsenbouwers en -verkopers) uit Dayton, Ohio legden die dag met hun Wright Flyer 1 de “reusachtige” afstand van 259 meter af in exact 59 seconden. De eerste vlucht van de dag over een afstand van +/- 67 meter duurde 12 seconden. Vanaf 1906 sloeg de vlam over naar Europa (en dan vooral naar Frankrijk) waar individuen als Alberto Santos-Dumont, Henry Farman en Louis Blériot de eerste sprongetjes in de lucht deden. Sprongetjes werden sprongen en later vluchten. Met de Kanaalovertocht van Blériot in juli 1909 werd een nieuwe mijlpaal gerond. De luchtvaart was geboren en zou blijven.
In die eerste jaren was vliegen gewoon een sport voor rijke waaghalzen. Een vliegtuig enkele minuten in de lucht zien vliegen trok door gans Europa duizenden toeschouwers aan en al gauw werden in de meeste Europese landen vliegmeetings georganiseerd. De eerste van de rij (in augustus 1909) was de “Grande Semaine d’Aviation in de Franse champagnestad Reims. Dagelijks werden prijzen toegekend voor de snelste vlucht rond een circuit van 10 km, de grootst bereikte hoogte, de langste vlucht (met en zonder passagier), en nog veel meer. Hoogtepunt van de wedstrijdweek was de 1e editie van de Gordon Bennett Aviation Trophy. De Amerikaanse krantenmagnaat James Gordon Bennett sponsorde een internationale snelheidswedstrijd op een gesloten circuit.
Elk land mocht maximaal 3 deelnemers inschrijven en het winnend land werd het daaropvolgende jaar de organisator van de wedstrijd. Naast geldprijzen was er ook een wisselbeker. Een land dat 3 opeenvolgende jaren de wedstrijd kon winnen werd de definitieve eigenaar van deze beker.
28 augustus 1909 (de laatste dag van de Reims vliegweek) was de start van deze 1e Gordon Bennett Trophy. Het traject van deze eersteling was 20 km lang (2 ronden van elke 10 km). Naast 3 Franse deelnemers was er ook één deelnemer uit Groot-Brittannië en één uit de USA. Een echte race was het niet want elke piloot kon in een tijdspanne van 7 uren het traject proberen af te leggen; de snelste tijd leverde de winnaar. Iedereen verwachtte de Franse Kanaalvlieger Louis Blériot als winnaar maar het was verrassend de Amerikaan Glenn Curtiss welke met zijn Reims Racer 5,8 seconden sneller was over de 20 km met een tijd van 15’ 50.”. Zijn snelheid over het parcours was een fenomenale 75,74 km/u.
Het daaropvolgende jaar (1910) ging de zege naar de Engelsman Claude Grahame-White op een Blériot XI eendekker. In 1911 was de winnaar opnieuw een Amerikaan, Charles Weymann (aan de stuurknuppel van een Nieuport). Met de toenemende snelheden (reeds 120,61 km/u in 1911) werden ook de races langer (100 km in 1910, 150 km in 1911 en 200 km vanaf 1912).
Op de editie van 1912 in Chicago verschenen de Franse deelnemers met het eerste, echte racevliegtuig, de Deperdussin Monocoque, een perfect gestroomlijnde eendekker met een 140 PK motor. Met een gemiddelde van 169,7 km/u was Jules Védrines de winnaar van dichtbij gevolgd door Maurice Prévost (167,0 km/u). Het jaar daarop (opnieuw in Reims) was de overwinning voor dezelfde Prévost met een nog meer gestroomlijnde Deperdussin met een 200 PK motor. Hij legde de 200 km af in 59’ 45,6” wat overeenkomt met 200,4 km/u. Dat jaar was er ook (voor de eerste en enige maal) een Belgische deelnemer, Henri Crombez. Met een minder krachtige Deperdussin werd hij vierde
met een snelheid van 172,0 km/u. Een schitterende kopie van de winnende Deperdussin uit 1913 is terug te vinden in het Musée de l’ Air et de l’ Espace op het vliegveld van Le Bourget. Ook van de Nieuport uit 1911 is er op dezelfde locatie een exemplaar tentoongesteld.
Met het uitbreken van Wereldoorlog 1 in augustus ging de voor september geplande editie 1914 van de Gordon Bennett Trophy uiteraard niet door. Het zou tot 1920 duren alvorens de draad weer werd opgenomen maar daarover zullen we het in een volgend deel van deze serie hebben.
(Tekst : Marc Van Ryssel - Foto’s: Marc Van Ryssel - Jef Pets)
Klik op de Blériot voor een fotoreeks met toestellen uit de pionierstijd beschreven in dit artikel.
Zoals reeds aangekondigd in het artikel over de Reno Air Races zullen we onder de vorm van een aantal reportages dieper ingaan op het ontstaan en de evolutie van het racen met vliegtuigen.
Het luchtracen, in welke vorm dan ook, is al veel ouder dan de meesten onder ons wel zouden vermoeden, eigenlijk bijna even oud als de gemotoriseerde luchtvaart zelf. In een reeks artikelen zullen we de komende maanden proberen de fascinerende geschiedenis van deze, vooral Amerikaanse “sport” in al zijn aspecten wat nader toe te lichten.
Het is wellicht bij iedereen bekend dat de 1e gemotoriseerde vlucht met een toestel “zwaarder dan lucht” plaats greep op 17 december 1903 in de duinen van Kitty Kawk (North Carolina). De broers Wilbur en Orville Wright (van beroep fietsenbouwers en -verkopers) uit Dayton, Ohio legden die dag met hun Wright Flyer 1 de “reusachtige” afstand van 259 meter af in exact 59 seconden. De eerste vlucht van de dag over een afstand van +/- 67 meter duurde 12 seconden. Vanaf 1906 sloeg de vlam over naar Europa (en dan vooral naar Frankrijk) waar individuen als Alberto Santos-Dumont, Henry Farman en Louis Blériot de eerste sprongetjes in de lucht deden. Sprongetjes werden sprongen en later vluchten. Met de Kanaalovertocht van Blériot in juli 1909 werd een nieuwe mijlpaal gerond. De luchtvaart was geboren en zou blijven.
In die eerste jaren was vliegen gewoon een sport voor rijke waaghalzen. Een vliegtuig enkele minuten in de lucht zien vliegen trok door gans Europa duizenden toeschouwers aan en al gauw werden in de meeste Europese landen vliegmeetings georganiseerd. De eerste van de rij (in augustus 1909) was de “Grande Semaine d’Aviation in de Franse champagnestad Reims. Dagelijks werden prijzen toegekend voor de snelste vlucht rond een circuit van 10 km, de grootst bereikte hoogte, de langste vlucht (met en zonder passagier), en nog veel meer. Hoogtepunt van de wedstrijdweek was de 1e editie van de Gordon Bennett Aviation Trophy. De Amerikaanse krantenmagnaat James Gordon Bennett sponsorde een internationale snelheidswedstrijd op een gesloten circuit.
Elk land mocht maximaal 3 deelnemers inschrijven en het winnend land werd het daaropvolgende jaar de organisator van de wedstrijd. Naast geldprijzen was er ook een wisselbeker. Een land dat 3 opeenvolgende jaren de wedstrijd kon winnen werd de definitieve eigenaar van deze beker.
28 augustus 1909 (de laatste dag van de Reims vliegweek) was de start van deze 1e Gordon Bennett Trophy. Het traject van deze eersteling was 20 km lang (2 ronden van elke 10 km). Naast 3 Franse deelnemers was er ook één deelnemer uit Groot-Brittannië en één uit de USA. Een echte race was het niet want elke piloot kon in een tijdspanne van 7 uren het traject proberen af te leggen; de snelste tijd leverde de winnaar. Iedereen verwachtte de Franse Kanaalvlieger Louis Blériot als winnaar maar het was verrassend de Amerikaan Glenn Curtiss welke met zijn Reims Racer 5,8 seconden sneller was over de 20 km met een tijd van 15’ 50.”. Zijn snelheid over het parcours was een fenomenale 75,74 km/u.
Het daaropvolgende jaar (1910) ging de zege naar de Engelsman Claude Grahame-White op een Blériot XI eendekker. In 1911 was de winnaar opnieuw een Amerikaan, Charles Weymann (aan de stuurknuppel van een Nieuport). Met de toenemende snelheden (reeds 120,61 km/u in 1911) werden ook de races langer (100 km in 1910, 150 km in 1911 en 200 km vanaf 1912).
Op de editie van 1912 in Chicago verschenen de Franse deelnemers met het eerste, echte racevliegtuig, de Deperdussin Monocoque, een perfect gestroomlijnde eendekker met een 140 PK motor. Met een gemiddelde van 169,7 km/u was Jules Védrines de winnaar van dichtbij gevolgd door Maurice Prévost (167,0 km/u). Het jaar daarop (opnieuw in Reims) was de overwinning voor dezelfde Prévost met een nog meer gestroomlijnde Deperdussin met een 200 PK motor. Hij legde de 200 km af in 59’ 45,6” wat overeenkomt met 200,4 km/u. Dat jaar was er ook (voor de eerste en enige maal) een Belgische deelnemer, Henri Crombez. Met een minder krachtige Deperdussin werd hij vierde
met een snelheid van 172,0 km/u. Een schitterende kopie van de winnende Deperdussin uit 1913 is terug te vinden in het Musée de l’ Air et de l’ Espace op het vliegveld van Le Bourget. Ook van de Nieuport uit 1911 is er op dezelfde locatie een exemplaar tentoongesteld.
Met het uitbreken van Wereldoorlog 1 in augustus ging de voor september geplande editie 1914 van de Gordon Bennett Trophy uiteraard niet door. Het zou tot 1920 duren alvorens de draad weer werd opgenomen maar daarover zullen we het in een volgend deel van deze serie hebben.
(Tekst : Marc Van Ryssel - Foto’s: Marc Van Ryssel - Jef Pets)
Klik op de Blériot voor een fotoreeks met toestellen uit de pionierstijd beschreven in dit artikel.
